موفقیت ایران در گیشه سینمای فرانسه

روزنامه لوموند: فیلم «می‌خواهد به ما بگوید تنها کافی است زمانی برای گوش دادن (شنیدن) بگذارید، در این‌صورت همه‌چیز، نه آسان، اما کمی ساده‌تر می‌شود.

زهرا علی‌پور / اعتماد: ۴٢ سالن سینما در پاریس از روز بیست و سوم اردیبهشت (سیزدهم مه)، فیلم «آینه‌های روبه‌رو» به کارگردانی نگار آذربایجانی را با عنوان فرانسوی «یک زن ایرانی»(une femme iranienne)، به نمایش گذاشتند. در پایان هفته دوم اکران، ۲۱ هزار نفر به تماشای این فیلم نشستند و مطبوعات فرانسه نیز در مجموع رویکردی مثبت به آن داشتند؛ پوزیتیف، مجله سینمایی معتبر فرانسه، در نقدی دو شخصیت اصلی فیلم را به « تلما و لوییز» در جاده‌های سرد و ناهموار ایران» تشبیه کرد.

آینه های روبرو / بابل نومه

« آینه‌های روبه‌رو» در سال ۸۸ به تهیه‌کنندگی فرشته طائرپور و کارگردانی نگار آذربایجانی ساخته شد. فیلمنامه فیلم نیز مشترکا نوشته‌ شده است. این فیلم نخستین تجربه آذربایجانی در زمینه کارگردانی است و همین مساله‌ نیز توجه منتقدان فرانسوی را بیشتر به این فیلم جلب کرد. فیلم روایتی است از زندگی دو زن. در خلاصه داستانی که ایسنا از فیلم منتشر کرده است، آمده: «رعنا و آدینه دو زن جوان از دو موقعیت کاملا متفاوت خانوادگی و اجتماعی، بر اثر حادثه‌ای با هم مواجه و همسفر می‌شوند. رعنا زنی کم‌تجربه و مذهبی است که به خاطر نیاز مالی، پنهانی مسافرکشی می‌کند و آدینه دختری سرکش و مرفه است که از خانه خود فرار کرده است. در میانه راه رعنا متوجه می‌شود که همسفرش دارای جنسیتی دو گانه است و قصد تغییر جنسیت دارد… واقعیتی که درک و پذیرش آن برای رعنا، غیرممکن و به منزله عبور از همه مرزهای اعتقادی و سنتی است.»
فیلم نگار آذربایجانی نخستین‌بار، مهرماه ۹۱ در فستیوال فیلم «شری، شری» (Chéries-Chéris) در فرانسه به نمایش درآمدکه توانست جایزه بهترین فیلم را دریافت کند. پس از آن شرکت سینمایی «آوت پلی» با فرشته طائرپور، تهیه‌کننده فیلم وارد مذاکره شد و حق پخش فیلم را در فرانسه خریداری کرد. در آستانه نمایش عمومی فیلم، پوسترهای آن در تمام ایستگاه‌های متروی پاریس نصب و آنونس آن نیز در آغاز فیلم‌های در حال اکران به نمایش درآمد. کارگردان و تهیه‌کننده فیلم نیز یک هفته پیش از آغاز اکران عمومی آن به دعوت پخش‌کننده فرانسوی فیلم به پاریس آمدند. در این سفر آنها در چند برنامه نمایش و گفت‌وگوی رسانه‌ای فیلم در شهرهای پاریس و نانت شرکت کردند و به سوال‌های خبرنگارها، منتقدان فرانسوی و تماشاگران پاسخ دادند.
«آینه‌های روبه‌رو» که یکی از گزینه‌های هیات انتخاب فیلم برای آکادمی اسکار در سال ٢٠١٣ (١٣٩٢) نیز بوده است و دو سال پس از اکرانش، از طریق «موسسه‌ رسانه‌های تصویری» وارد شبکه نمایش خانگی شد. این فیلم در سال ٩١ به صورت محدود در شش سالن سینماهای تهران و تعداد کمی از سالن‌های سینمای چند شهرستان بزرگ، به مدت بیش از ۱۰۰ روز به نمایش درآمد که با نظرات مثبت و منفی مختلفی روبه‌رو شد.
محمد حقیقت، روزنامه‌نگار و سینماگر ایرانی مقیم پاریس، با اشاره به «تبلیغات گسترده پخش‌کننده فیلم در سطح شهر پاریس و نقدهای نسبتا مثبت مطبوعات»، بازتاب فیلم را در مجموع «خوب» ارزیابی می‌کند. حقیقت می‌گوید: «فیلم در هفته اول، بیش از ۱۳ هزار بیننده داشت که این تعداد در هفته دوم به هفت هزار و ۲۲۲ نفر کاهش پیدا کرد. امری که طبیعی است و برای تمام فیلم‌ها اتفاق می‌افتد. طبق آمار مرکز ملی سینما در فرانسه فیلم در هفته دوم
۴١ درصد کاهش فروش داشته؛ امری که کاهش سالن‌های نمایش‌دهنده فیلم در هفته سوم را محتمل می‌کند. با این وجود این تعداد تماشاگر تا پایان هفته دوم، فروش خوبی برای یک فیلم ایرانی در فرانسه به حساب می‌آید.» این در حالی است که فرشته طائرپور که بازاریابی بین‌المللی این فیلم را نیز خودش بر عهده دارد، پیش از این در گفت‌وگویی به ابراز امیدواری پخش‌کننده، نسبت به افزایش تعداد سالن‌های نمایش این فیلم تا ٩٠ سالن اشاره کرده بود. محمد حقیقت که مدیریت سالن سینمای «کارتیه لاتن»
(La Filmothèque du Quartier Latin) را بر عهده دارد با اشاره به سابقه اکران فیلم‌های ایرانی در فرانسه، تجربه اکران «آینه‌های روبه‌رو» را موفق‌تر از دیگر فیلم‌ها می‌داند. او با اشاره به این موضوع می‌گوید: «این فیلم جزو فیلم‌های ایرانی است که فروش خوبی داشته؛ پیش از این فیلم‌هایی از رخشان بنی‌اعتماد و نیکی کریمی در فرانسه به نمایش عمومی درآمد که فروش پایین‌تری داشتند؛ استقبال از آنها در مقایسه با
« آینه‌های روبه‌رو» نسبی بود. »
حقیقت نکته جالب حضور سینمای ایران در فرانسه را، توجه به سینماگران زن ایرانی می‌داند و می‌گوید: «پس از استقبال از فیلم ناهید به کارگردانی آیدا پناهنده در جشنواره کن، شاهد اکران فیلمی دیگر از یک کارگردان زن در فرانسه هستیم؛ مساله‌ای که برای سینمای ایران و به ویژه سینماگران زن از اهمیت زیادی برخوردار است. این مساله موفقیت فیلم‌سازان زن ایرانی را نشان می‌دهد؛ امری که در سینمای بیشتر کشورها کمتر شاهد آن هستیم.»
روزنامه «لو موند» (Le Monde) در یک بازی زبانی فیلم را «یک تاکسی تهران زنانه» دانسته، می‌نویسد: فیلم «می‌خواهد به ما بگوید تنها کافی است زمانی برای گوش دادن (شنیدن) بگذارید، در این‌صورت همه‌چیز، نه آسان، اما کمی ساده‌تر می‌شود. پیامی که ممکن است ساده به نظر برسد.» و پیام فیلم؟ دعوت به «شکیبایی و امید» که «به طرزی شگفت‌آور، باورپذیر به نظر می‌رسد.»
منتقد روزنامه «لو فیگارو» (Le Figaro) نیز در نقدی با عنوان «یک زن یا هنر درهم آمیختن رهایی و رستگاری» فیلم را «فوق‌العاده» توصیف کرده است و می‌نویسد: «دو بازیگر زن این فیلم نقش‌های خود را با ظرافت شگفت‌انگیزی ارایه کرده‌اند… این فیلم، به شکلی صادقانه و ظریف، از تنهایی، عشق و ایمان حرف می‌زند… »منتقد هفته‌نامه فرهنگی-هنری «تله‌راما» (Telerama) در نقدی بر آینه‌های روبه‌رو آن را فیلمی «تاثیرگذار که تنها با حضور و کاریزمای دو بازیگر اصلی ساخته شده» دانسته و می‌نویسد: «فیلم مساله زنانگی را با طرح پرسشی متفاوت به چالش می‌کشد: رعنا راننده تاکسی و مادر یک خانواده سنتی است. این دو زن، در طول فیلم، یاد می‌گیرند که از یکدیگر حمایت کنند و دیگری را بپذیرند.»منتقد ماهنامه سینمایی «استودیو سینه لایو» (Studio Ciné Live) نیز، فیلم را تصویری «پرهیجان، سخت و دلخراش» از این دو زن توصیف می‌کند: «پرتره‌ای از دو قهرمان جسور و از هم پاشیده که با سرسختی ناامیدانه‌ای برای غرق نشدن تلاش می‌کنند.»
پایان زمان اکران فیلم «آینه‌های روبه‌رو» بر اساس فروش این فیلم در هفته‌های آتی مشخص می‌شود و این طور که به نظر می‌رسد، هنوز اکران این فیلم در سینماهای پاریس ادامه دارد.