امروز : شنبه, ۲۲ اردیبهشت , ۱۴۰۳
قرآن منسوب به امام علی(ع) رمزگشایی شد
به گزارش بابل نوین، مرتضی توکلی، نسخهشناس و از اساتید مرکز طبع و نشر قرآن در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، درباره نسخهای از آستان قدس رضوی که اخیراً مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است گفت: این کار با همکاری طیار آلتی بولاچ از نسخهشناسان برجسته جهان اسلام شروع شد. این نسخه از قرآن، از قدیمیترین نسخ به شمار میآید که به صورت کامل کتابت شده است.
وی با اشاره به اینکه بر روی جلد این مصحف از انتساب این قرآن به امام علی(ع) اشاره شده است، افزود: بر همین اساس طی یک سال پیش این قرآن انتخاب و تحقیقات روی آن آغاز شد. تحقیقات اولیه توسط بولاچ انجام شد. نگاه وی بیشتر بر رسمالمصحف یعنی شیوه نگارش کلمات در این قرآن متمرکز بود.
این نسخهشناس در ادامه توضیحاتش عنوان کرد: بر اساس این نگاه، وی هر یک از کلمات را از ابتدا تا انتها بررسی و با رأی علمای علم رسمالمصحف مقایسه کرد. در این راستا از آنجا که قرار بود مرکز طبع و نشر قرآن، یکی از طرفین همکار باشد، محققان داخلی نیز در این کار نقش ایفا کردند که از آن جمله میتوان به سیدحمید مستفید اشاره کرد که موارد مرتبط با رسمالمصحف را ویرایش کردیم و در موضوعاتی که نیاز به توضیح داشت، مباحثی را درباره قرائت و کلماتی که در این مصحف آمده است و انطباق آن با قرائات مشهور بیان کردیم.
این محقق اظهار کرد: شماره آیات در این مصحف مشخص شده؛ البته به صورت عددی نبوده و حروفی است و به شکل رمزگذاری شده که معمول آن زمان بوده، است که رمزگشایی و بازنویسی شد. این کار توسط محققان داخلی انجام شد و نتایج قابل توجهی ارائه شد.
وی در پاسخ به میزان قدمت این قرآن و انتساب آن به حضرت علی(ع) عنوان کرد: احتمال اینکه این قرآن به دستخط حضرت امیر(ع) نوشته شده باشد بسیار ضعیف است و قطعا این طور نیست و این موضوع برای ما محرز نشده است. این قرآن از نظر نوع خط و دیگر نشانههای مصحف به ابتدای قرن دوم باز میگردد، بر همین اساس نمیتواند منسوب به این امام همام باشد.
توکلی ادامه داد: کتّاب معمولاً در قرون اول این قرآنها را نوشته و برای تیمن و تبرک به نام حضرات معصومین(ع) منسوب میکردند یا از روی نسخههایی که معصومین(ع) نوشته بودند، کتابت میکردند. ولی این موضوع که این مصحف به دست چه کسی نوشته شده، اشارهای نشده است.
وی افزود: در قرآنهای کوفی رسم به این صورت نبوده است که صحابه اسم خود را در پایان قرآن بنویسند. ثبت اسم کاتب در پایان قرآن به قرون سوم و چهارم هجری باز میگردد و پیش از این، کتابت به صحابه رسول خدا(ص) و اهل بیت(ع) منسوب بود. از این منظر شخصیتی که این قرآن را کتابت کرده است مشخص نیست و کاتب مجهول به شمار میآید.
توکلی درباره حواشی و آرایههای هنری در این اثر عنوان کرد: در قرآنهای مربوط به قرون اول، دوم و سوم، حواشی درون مصحف، سر سورهها و خطها خالی از آرایههای هنری است و در پایان هر سوره نیز شماره آیه نوشته شده که به صورت بسیار ساده و اولیه، آرایهای هنری برای آن آورده شده است، ولی در اغلب صفحات قرآن هیچ گونه آرایهای دیده نمیشود.
وی درباره ویژگیهای این مصحف اظهار کرد: این قرآن ویژگیهای متعددی دارد. از نظر قدمت، این قرآن بسیار ارزشمند و بازگوکننده قرائات و رسمالمصحف است که به پیش از عصر تدوین یعنی اواخر قرآن چهارم و اوایل قرن پنجم باز میگردد. تدوین کتب از آن زمان به بعد صورت گرفته است که مطالب علمی بسیاری را برای ما به ارمغان میآورد و گزارشهایی که داده شده مورد ارزیابی قرار گرفته که از نظر علمی قابلیت استفاده فراوانی دارد.
توکلی با اشاره به اینکه در میان مصاحف پیشین که به قرون اول هجری مربوط میشود، کمتر دیده شده است که قرآنی به صورت کامل نوشته شده باشد، گفت: معمولاً ۵ یا ۱۰ جزء از قرآن کریم و یا نیمی از این کتاب آسمانی نوشته شده است که یا افتادگیهای زیادی دارد و یا بر اثر زمان، جوهر اثر پاک شده و خوانا نیست و خطوط مشکل دارد.
وی تاکید کرد: این مصحف دارای این ویژگی است که در عین قدمت، به خوبی نگهداری و در زمان شاه عباس صفوی، وقف آستان قدس رضوی شده است. این مصحف از آن تاریخ به بعد در کتابخانه آستان نگهداری و ابتدای آن به دستخط شیخ بهایی نوشته شده است که این نسخه کامل امروز در اختیار ما قرار دارد. البته این موضوع به آن معنی نیست که چنین قرآنهایی وجود ندارد، ولی تعداد آنها اندک است.
توکلی درباره ثمرههای علمی برآمده از این مصحف گفت: یکی از این ثمرهها آن است که مطالبی که در کتابهای علمی بیان شده، آمده است؛ برای مثال یکی از علمای این مبحث اظهار کرده که در مصاحف بصره متوجه نحوه نگارش کلمات شده یا در مصاحف عراق، برای نگارش جمعهای مذکر سالم، الف حذف شده است که این گزارهای تاریخی است.
وی ادامه داد: این گزارشها مورد بررسی قرار میگیرد و نشان میدهد که گزارشهایی که در این کتب نقل شده، صحیح است. البته این رویکرد به آن معنی نیست که علمای علم رسمالمصحف جهان، همه قرآنها را دیدهاند، بلکه گزارشهای آنها قطعا مربوط به قرآنهایی است که مشاهده کردهاند.
توکلی تصریح کرد: احیای نسخههای خطی از این نظر حائز اهمیت است که مسائلی که ما از آنها مطلع نبودیم و امروز در دسترس ما نیست را بازگو میکند. هر محقق میتواند با تحقیقات خود، آرای علما را بررسی و نتیجهگیری کند. میتوان همه موارد رسمالمصحف و شیوه نگارش کلمات قرآن، قرائات، شمارش آیات، اسماء، سور و ترتیب آنها را با رویکرد امروز بررسی کرد./ص
آستان قدس رضوی , اخبار مذهبی بابل نوین , اسلام , بازنویسی , حضرت علی(ع) , رسمالمصحف , رمزگشایی , قرآن , کتابت , مرتضی توکلی , نسخهشناس
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.