این کمیته در خصوص بازنگری رهیافت انگلیس نسبت به ایران صریح ترین لحن را در گزارش خود بکار برده است که می‌گوید: «به نفع منافع بریتانیاست که در پی مناسبات بهتری با ایران باشد و ما توصیه می‌کنیم این بازنگری بایستی به عنوان یک اولویت کلیدی در نظر گرفته شود.»

اتخاذ چنین مواضعی از طرف کمیته مزبور به سه دلیل قابل توجه است: اول اینکه گزارش به فاصله بین شعارها و واقعیات مربوط به رهیافت انگلیس در قبال توافق هسته‌ای با ایران اشاره می‌کند. گزارش بدون هیچ ابهامی این نکته را بیان می کند که «منافع دولت انگلیس روشن است. بریتانیا بایستی به حمایت خود از توافق هسته‌ای با ایران ادامه دهد، چه این توافق مورد حمایت آمریکا قرار بگیرد و چه قرار نگیرد انگلیس باید از نزدیک با شرکای اروپایی و روسیه و چین برای تضمین پایداری توافق کار کند. انگلیس باید در حمایت خود به خصوص در شورای امنیت سازمان ملل شفاف تر و پرصداتر عمل نماید.»

در حالیکه ترزا می برای حفظ برجام صرفا لفاظی می‌کند، عملکرد دولتش تکه تکه از بقا و ماندگاری توافق می کاهد. بعنوان مثال ایران با به کارگیری ساز و کارهای پیش بینی شده در برجام، خواستار تایید خرید ۹۵۰ تن  سنگ اورانیوم شد. همه طرف‌های توافق هسته ای به غیر از انگلیس این درخواست را تایید کردند. طبق اظهار نظر علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران «پنج عضو کمیته ناظر(توافق هسته ای) تایید کتبی خود را ارائه داده اند. ولی انگلیس در آخرین لحظه احتمالا برای خوشایند کابینه ترامپ و کشورهای حاشیه خلیج فارس نظر خود را عوض کرد.»

گزارش کمیته لردها درباره آمریکا تحت رهبری ترامپ می گوید: «این کابینه مواضعی (درباره ایران) اتخاذ کرده که غیرسازنده بوده و حتی می تواند موجب تشدید درگیری شود و یک منطق خطرناک تنش‌زا در رویکرد آمریکا مشاهده می شود. در حال حاضر می توان همین ملاحضه را درباره اقدامات ملموسی که دولت بریتانیا انجام می دهد گفت. در این راستا ابعاد دیگر سیاست دولت انگلیس بقای توافق هسته ای را در معرض خطر قرار می دهد.

در مورد تحریم های بانکی، کاملا موضوع روشن است. کمیته پیشنهاد می کند که بریتانیا و اروپا مقررات بانکی را به منظور فراهم نمودن منابع جدید فاینانس برای ایران تسهیل نماید، حتی اگر آمریکا از آن تبعیت نکند. گزارش یادآوری می کند که چنین اقدامی حفظ برجام را برای ایران جذاب تر می کند، در حالیکه اقدامات غیرکمک کننده آمریکا اثر معکوس خواهد داشت.

در این جا گزارش با اشاره به غیرمحتمل بودن اقدامی از سوی آمریکا برای تسهیل موثر رفع تحریم ها علیه ایران، بر حیاتی بودن اینگونه اقدامات از سوی انگلیس و اروپا تاکید دارد. عدم همکاری آمریکا، یا مانع جدی برای بقای برجام بوده و یا به معنای این خواهد بود که محروم سازی فعلی ایران از بازارهای باز غربی ادامه خواهد یافت.

همانطور که از سوی مقامات ارشد ایران شنیده می‌شود، انگلیس در این راستا با عدم پذیرش تسهیل پرداخت های بانکی مربوط به ایران که از طریق بانک مرکزی انجام می شوند برعکس عمل می کند و این در حالیست که آلمانها از قبل اینگونه همکاری را با ایران انجام داده اند. با توجه به این وضعیت عجیب نیست که چرا بانک های بزرگ همچنان از قبول انجام معاملات بانکی ایران طفره می روند.

محدودیت تعاملات مرتبط با دوربرگردان دلاری و روابط بانک های آمریکایی و همچنین چشم انداز تحریم های جدید کنگره اثر بازدارنده ای بر تمایل بانک های انگلیسی برای انجام پرداخت های ایرانیان داشته است. بنابراین حمایت های زبانی برای تجارت با ایران، متناسب با اقدام جدی و سیاست محکم دولت انگلیس در این راستا نیست.

نظر کمیته مبنی بر بشدت سیال و غیرقابل پیش بینی بودن ترامپ و اینکه وی بالقوه می تواند موجب بی ثباتی بیشتر در خاورمیانه شود نظر غیرمعقولی نیست. به این دلیل گزارش کمیته خواستار حاکمیت یک تفکر جدید در مراکز تصمیم گیری شده است که بتواند به سئوال هایی که مدت زیادی است درباره سیاست انگلیس در خصوص نقش بازیگران خارجی و نه بازیگران داخلی که در منطقه حضور دارند پاسخ دهد.

در این راستا گزارش تصریح می کند در حالیکه باید به اختلاف مشی سیاسی لندن و تهران پرداخته شود، انگلیس باید بپذیرد ایران منافع مشروع امنیتی دارد و نیاز این کشور برای ایفای نقش یک قدرت منطقه ای را به رسمیت بشناسد. اگرچه در عمل سیاست انگلیس در منطقه عمدتا در مسیر مخالف این بوده است. در یک تلاش برای تقویت تضمین های امنیتی به کشورهای حوزه خلیج فارس هیچ نشانه مشهودی از طرف دولت انگلیس برای برقراری گفتگو بین عربستان سعودی و ایران جهت کاهش تنش های منطقه ای دیده نمی شود. چه رسد به اینکه ایران را در یک چارچوب امنیتی منطقه ای وارد کند. بجای آن، بریتانیا اغلب اوقات ساکت است مگر در مورد یمن، جائیکه انگلیس تمام قد از بمباران های عربستان در این کشور که موجب ایجاد قحطی و تقویت القاعده شده حمایت میکند . در حالیکه حمایت های  ایران از حوثی ها نه در حد و اندازه بمباران های سعودی است و نه می تواند سرنوشت و ماهیت جنگ را تغییری دهد.

از زمان انعقاد برجام کنگره آمریکا با انجام یک سری از تهدیدات علیه ایران مکررا در پی از بین بردن آن بوده است . امروز به نظر نمیرسد رئیس جمهوری که در کاخ سفید نشسته تمایلی برای اعمال اراده سیاسی و تقبل هزینه های لازم برای حفظ برجام داشته باشد. اکنون که کابینه ترامپ به کرات تهدید به رها کردن برجام می کند، بریتانیا بایستی برای آمریکا روشن نماید که نمی تواند از برجام کنار کشیده و ایران را بابت شکست آن مورد ملامت قرار دهد. در این راستا یک گروه از صاحب نظران انگلیسی مسیر راه مناسبی را برای حرکت به جلو ترسیم کرده اند. حرکت در این مسیر اقدام عاقلانه ای از طرف دولت علیا حضرت خواهد بود.

ترجمه متن انگلیسی از سیدحسین رضوانی رئیس گروه مطالعات حقوقی، سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه ایران.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

/ع