در حالی که تنش ها در منطقه خاورمیانه بالا گرفته است، وقوع یک رویارویی نظامی میان ایران و عربستان می تواند تاثیرات شدیدی بر اقتصاد جهانی به دنبال داشته باشد و قیمت نفت را به ۲۰۰ دلار در هر بشکه برساند.

تولید کنندگان عمده عضو اوپک در منطقه حاشیه خلیج فارس حدود ۲۰ درصد از نفت جهان را از طریق تنگه هرمز تامین می کنند که خلیج فارس را به بازارهای جهانی متصل می کند. این تنگه که در باریک ترین قسمت ۳۴ مایل عرض دارد، بین ایران و عمان واقع شده است. در صورتی که جنگی میان ایران و عربستان در بگیرد، این آبراه حیاتی به راحتی قابل مسدود شدن است.

کشتیرانی از طریق این تنگه حتی بدون شلیک یک گلوله به نفتکش های عبوری هم می تواند متوقف شود. اگر شرکت های بیمه کننده کشتی ها احساس کنند که یک ریسک قریب الوقوع حمل به یک تانکر نفتکش در منطقه وجود دارد، یا پوشش بیمه ای خود را تعلیق می کنند و یا نرخ بیمه کشتی های عبوری را به شکل فوق العاده ای بالا خواهند برد. در این وضعیت، کشتی داران ممکن است تصمیم بگیرند تا زمانی که خصومت ها فروکش کند، نفتی از این مسیر ترانزیت نکنند.

طبیعتا تنگه هرمز ممکن است در نتیجه رویارویی نظامی مستقیم برای مثال از سوی ایران بسته شود. تاثیر بسته شدن تنگه هرمز بر اقتصاد جهانی شدید و فوری خواهد بود. برای مثال، بحران کانال سوئز در سال ۱۹۵۷ موجب حذف ۱۰ درصدی تولید نفت جهان از بازار شد. در صورت وقوع چنین سناریویی، آمریکا و اروپا با یک رکود اقتصادی مواجه خواهند شد که می تواند نزدیک به یک سال به طول بیانجامد.

در سال ۱۹۷۳، جنگ اعراب و اسرائیل و تحریم نفتی اعراب موجب شد تا صف های طویلی در مقابل جایگاه های عرضه سوخت در آمریکا تشکیل شود. این وضعیت همچنین موجب ۴ برابر شدن قیمت نفت شد. در جریان ای بحران، صادرات نفت خلیج فارس به آمریکا به میزان ۱٫۲ میلیون بشکه یعنی معادل حدود ۷ درصد کل میزان مصرف این کشور کاهش یافت. این شوک نفتی موجب شد تا آمریکا در رکودی فرو برود که برای مدت ۲ سال ادامه داشت.

در صورتی که رویارویی نظامی ایران و عربستان منجر به قطع ادامه دار صادرات نفت منطقه خلیج فارس شود، یک رکود جهانی شدید و سریع رخ خواهد داد.

همچون سال ۱۹۷۳، در حال حاضر نیز میزان واردات نفت آمریکا از خلیج فارس ۸ درصد کل مصرف این کشور را تشکیل می دهد. در آن سال ها، قطع عرضه نفت خلیج فارس برای کاهش ۱۰ درصدی تولید ناخالص داخلی آمریکا در سال های ۱۹۷۳ تا ۱۰۷۵ کافی بود. اما چین و دیگر وارد کنندگان تلاش خواهند کرد در زمینه واردات نفت از کشورهایی نظیر نیحریه، آنگولا و حتی برزیل و کلمبیا از آمریکا پیشی بگیرند. در کل ممکن است واردات نفت آمریکا به میزان ۱۵ درصد از کل مصرف این کشور کاهش یابد که برای فرو رفتن آمریکا در یک رکود عمیق کافی خواهد بود.

از سوی دیگر، وابستگی آمریکا به واردات نفت بعد از انقلاب شیل به شدت رو به کاهش گذاشته است. حتی اگر در صورت رویارویی نظامی ایران و عربستان، مناطق ساحلی آمریکا با قیمت های بالای نفت مواجه شوند، رشد سریع اقتصادی به مناطق لوئیزیانا، تگزاس و داکوتای شالی و آلبرتای کانادا باز خواهد گشت. کاهش ۲۰ درصدی عرضه نفت جهان می تواند قیمت نفت را به محدوده ۲۰۰ دلار در هر بشکه برساند. در ان صورت صنعت نفت شیل آمریکا شاهد روزهای درخشانی خواهد بود./م

منمبع: تسنیم