به گزارش بابل نوین، میانکاله یکی از مهمترین مخازن نگهداری ژن‌های گیاهی و جانوری زیست کره و متشکل از اکوسیستم‌های مختلف با گیاهانی مانند تمشک، گل پر و انار است.

یکی از میوه‌های جنگلی که در دامنه ارتفاعات شمال البرز در اواخر فصل تابستان و اوایل فصل پاییز خودنمایی می‌کند، اناری است که بیشتر طعم ترش دارد و از آن برای پختن رب انار استفاده می‌کنند.

آغاز انارچینی در تنها ذخیرگاه انار‌ستان ترش خاورمیانه

پاییز این روز‌های مازندران، پاییز شاخه‌های متواضع درختان انار ترش میانکاله است شاخه‌هایی که از سنگینی میوه‌های بهشتی سر خم کرده اندو آواز‌های دسته جمعی کارگران در انارستان‌های میانکاله بهشهر حال این روز‌های فصل برگریزان در پناهگاه حیات وحش میانکاله است.

در گوشه گوشه انارستان‌های میانکاله این روز‌ها زنان و مردان پر همتی را می‌بینی که قدر این نعمت را می‌دانند و فارغ از هر نسبت خویشاوندی، چون یاقوت‌های سرخ انار در کنار یکدیگر هستند و به رسم همسایگی، سنت به جای مانده از پیش تاکنون وقتی وقت خودنمایی انار برسد دست در دست هم و پا همپای یکدیگر راهی انارستان‌ها می‌شوند تا دست هایشان آغوشی شود بر چیدن پوسته‌ای که یاقوت‌های سرخ و سفید را در خود گرفته است.

یکی از انارچین‌های میانکاله که اهل زاغمرز بهشهر است و با نی مشغول تکان دادن انار روی شاخه است، می‌گوید: انار‌های میانکاله، چون ارگانیک، بدون کود و سم و طبیعی است از شهر‌های آمل، بابل، قائم شهر و استان‌های گلستان، خراسان شمالی و سمنان مشتری دارد.

یکی دیگر از انار چین‌ها که از چهره چروکیده، آفتاب سوخته و پینه‌های دستانش می‌شود فهمید سالیان سال است، کشاورزی قسمت جدا نشده زندگیش است، می‌گوید: هر روز صبح با گروه‌های ۸ نفره از روستا وارد میانکاله می‌شوند و روزانه ۶ کیسه انار ترش می‌چینند.

او می‌گوید: هر کیسه انار ۴۰ کیلویی که از میانکاله برداشت می‌کند را ۳۰ هزار تومان می‌فروش و در آمد فصلی خوبی است.

یکی از بانوان انار چین که کودک خردسالش را به دوش گرفته است و در کنار همسرش مشغول جمع آوری انار‌های چیده شده است و زباله‌های پلاستیکی و ته سیگار در پلاستیک زباله جمعع کرده است، می‌گوید: در کنار چیدن انار، برای کمک به حفظ محیط زیست میانکاله، زباله‌های ریخته شده زیر درختان را هم جمع آوری می‌کنیم.

تاسیس شرکت تعاونی انارترش میانکاله در بهشهر

بومیان میانکاله بهشهر، حاشیه نشین‌ها، سازمان‌های مردم نهاد ۵ شرکت تعاونی در منطقه تاسیس کردند و برای جوامع محلی اشتغالزایی فصلی با برداشت اصولی انار از ذخیره گاه زیست کره‌ی میانکاله ایجاد شده است.

بهرامی رییس شرکت تعاونی میانکاله و یکی از دوستداران محیط زیست منطقه می‌گوید: قبل از آغاز برداشت جوامع محلی داوطلب، بومیان و حاشیه نشینان آموزش لازم برای برداشت عالمانه و پایدار از انارستان‌های میانکاله را دیدند.

او می‌گوید: آموزش‌ها شامل نوع درست چیدن و آسیب نرساندن به شاخ و برگ، باقی گذاشتن ۳۰ درصد از انار هر درخت برای پرندگان و دیگر موجودات، آتش نیفروختن در منطقه و جمع آوری زباله‌های پراکنده شده‌ی موجود و تحویل آن به ورودی حیات وحش میانکاله بود.

رییس شرکت تعاونی میانکاله گفته: تمامی این مراحل با مشارکت انجمن دوستداران محیط زیست سبز زاغمرز و بومیان مثل هیئت مدیره دامداران منطقه با همکاری اداره محیط زیست در حال انجام است.

بهرامی می‌گوید: در این طرح برای حدود ۵۰۰ نفر کارت ورود صادر شد که این نشانه‌ی خوبی برای اشتغال پایدار برای این افراد و بصورت غیرمستقیم بیش از هزار نفر دیگر از افراد منطقه شد.

این دوستدار محیط زیست میانکاله می‌گوید: دستاورد بزرگ این طرح ایجاد حس دوستی با طبیعت و حفظ هر چه بهتر طبیعت بکر و بی نظیر این ذخیره گاه خواهد شد و درآمد حاصل از ان طبق توافق به محیط زیست اهدا و برای ارتقا منطقه هزینه خواهد شد.

به صفر رسیدن آتش سوزی در میانکاله هنگام برداشت انار ترش

آتش سوزی در جنگل‌های انار ترش میانکاله پارسال به دلیل آموش به جوامع محلی عضو شرکت‌های تعاونی به صفر رسیده است.

ابوطالبی مسول آموزش اداره حفاظت محیط زیست بهشهر گفت: کارگران انار چین ۱۲ روستای اطراف میانکاله هشت سالی است با روش درست چیدن انار ترش از میانکاله آشنا می‌شوند و رعایت قانون ممنوعیت روشن نکردن آتش از سوی انارچین‌ها و بردن فلاکس چای سبب شد پارسال آتش سوزی در فصل آبانماه به صفر برسد.

وی افزود: شکسته شدن شاخه‌های درختان و آتش سوزی‌های متعدد ناشی از بی توجهی برخی از افراد یکی از آسیب‌هایی بود که به درختان انار میانکاله در گذشته وارد می‌شد، که در طرح جدید و ساماندهی، تمام افرادی که مسئولیت برداشت انار را بر عهده دارند ملزم به حفظ محیط زیست میانکاله هستند.

مسول آموزش اداره حفاظت محیط زیست بهشهر به زمستان گذرانی پرندگان مهاجر در این منطقه اشاره کرد و گفت: در این طرح ساماندهی حدود ۳۰ درصد از میوه‌ها و محصولات انار منطقه، برای مصرف حیوانات و پرندگان توسط کارگران انار چین باقی گذاشته می‌شود.

ابوطالبی با بیان اینکه برای خرید یا چیدن انار ترش از میانکاله افراد زیادی از شهرهای آمل ،بابل ، قائم شهر و ساری  به این متطقه مراجعه می کنند ، افزود: کل وسعت منطقه انار وحشی حدود ۱۲ هزار هکتار است که ۵۰ درصد این منطقه در محدود زون امن قراردارد که برداشت دراین منطقه ممنوع است و برداشت انار در خارج ازمنطقه زون امن از طریق ۵ تعاونی انجام می‌گیرد.

میوه‌های درختان انار یکی از مهمترین بقایای جنگل‌های شناخته شده انار وحشی در جهان است غذای اصلی حیوانات بومی منطقه مانند گراز، روباه و پرندگان را تشکیل می‌دهند.

پایان خامی و قصه چیدن و آغاز ماجرای پخته شدن انار

بعد از چیدن انار‌های ترش از میانکاله مسیری جدید آغاز می‌شود، مسیری که کم از هفت خوان نیست برای این یاقوت‌های سرخ، سفید و ترش

در گوشه گوشه حیاط‌ها و کوچه‌های شرق مازندران این روز‌ها فرصت برای تجدید دیداری دوباره فراهم آمده است آن هم به یمن آمدن انار وقتی زنان و دخترکان خانه و همسایگان گرد هم می‌آیند برای پوست گرفتن و دان کردن انار از پوسته‌های سخت سبز و سرخش. با هر ضربه‌ای که بر سر انار فرود می‌آورند دانه هایش می‌ریزد و پوسته هایش نرم و نرم‌تر تا آنجا که از یاقوت‌های سرخ و سفید تهی می‌شود.

دانه‌های انار در ظرف‌هایی بزرگ روی هم جمع می‌شوند و پس از آبکشی کردن به همراه همان میزان آب در دیگ‌هایی بزرگ به ۵ ساعتی می‌جوشند. بعد به جوش آمدن مجددا آبکشی شده و زنان با ابزار چوب مانندی به نام قلیان گوشته انار‌های پخته شده را می‌کوبند تا گوشته از مغز انار جدا شود.

باز هم این پایان کار نیست تمام این مراحل که سپری شد آب انار بی وقفه به مدت ۷ تا ده ساعت روی آتشی ملایم به هم زده می‌شوند تا ترکیبی نیمه جامد از آن حاصل شود، این همان رب انار است که بسته به نوع انار‌های مصرفی طعم‌های شیرین، ملس و ترش را دارد.

شیرین شدن کام زنان روستا با انار ترش

اعضای شرکت‌های تعاونی انار ترش میانکاله روزانه ۳۲ تن انار از میانکاله برداشت می‌کنند، بانوان هم با پخت رب انار تلاش می‌کنند سهمی در رونق اقتصاد خانواده داشته باشند.

یکی از خانم‌های روستای زاغمرز که مشغول دون کردن انارترش چیده شده از میانکاله است می‌گوید: نزد شمالی‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد تا آنجاکه یکی از سوغات‌های خوش آب و رنگ مازندران همین فرآورده‌های حاصل از انار است. ترکیباتی که در انواع آش، خورشت و لواشک استفاده می‌شوند.

یکی دیگر از خانم‌ها که از خدا ۸۰ سال عمر گرفته است و سالیان سال است تجربه پخت رب انار را هم دارد  می‌گوید: رب اناری که تهیه شد مقداری را برای مصرف خودمان نگه‌داشته و مابقی را کیلویی ۱۵ تا ۲۵ هزار تومان در بازار به فروش می‌رسانیم.

تب تند رسیدن انار‌های ترش

زمان رضا احمدی رئیس اداره حفاظت محیط زیست بهشهر گفت: کار برداشت انارترش وحشی در پناهگاه حیات وحش میانکاله از ۲۵ مهرماه به مدت دوهفته ادامه دارد.

وی افزود: هدف از به گارگیری تعاونی‌ها کاهش آسیب‌های زیست محیطی از قبیل:جلوگیری از آتش سوزی، شکسته شدن شاخه درختان و پراکندگی زباله است.

احمدی بیان کرد: مقدار برداشت انار دراین پناهگاه با توجه به بررسی‌های سال گذ شته متغییر است، اما امسال پیش بینی می‌شود حدود هزار تن برداشت انار در این منطقه داشته باشیم.

میانکاله تنها جنگل طبیعی انار‌های ترش کشور است با ۱۲ هزار هکتار مساحت که ۸ هزار هکتار به صورت انبوه و ۴ هزار هکتار به صورت پراکنده و خودرو رشد کرده است./م

منبع: باشگاه خبرنگاران