مهندس جعفر  واثقي رئيس كميسيون طرح ريزي شهري شوراي شهر بابل :

50 طرح براي توسعه شهر بابل در قالب 3 برنامه كوتاه مدت ، ميان مدت و بلند مدت در دست بررسي است

شهر بابل به عنوان پرجعیت ترین شهر استان مازندران، مشکلات عدیده ای دارد، برای رفع این مشکلات، مسئولین شهر و در رأس آن شورای شهر بابل  باید برنامه ای جامع و کامل تدوین و به اجراء در آورند. برای اطلاع از طرح و برنامه شورای شهر بابل برای فائق آمدن بر انبوه مشکلات شهر، با مهندس جعفر واثقی رئیس کمیسیون طرح ریزی شهری شورای اسلامی شهر بابل گفتگو کردیم. مهندس واثقی که از تجربیات گرانسنگی برخوردار است و با مدرک تحصیلی مهندسی عمران و کارشناسی ارشد مدیریت، بیش از 31 سال در استانهای مختلف کشور تحت عنوان رئیس دانشکده فنی، مدیر کل نوسازی مدارس در استانهای کردستان، گلستان و مازندران فعالیت داشت، در ابتداء این گفتگو  با پايگاه اطلاع رساني شوراي اسلامي شهربابل چنین گفت:

شما می دانید که برنامه اساساً باید پویا باشد و بتواند خود را با موقعیت هائی که دائم تغییر می کند، تطبیق بدهد، برنامۀ ایستا و کلیشه ای ناکارآمد است و حتی برای سازمانی کوچک قابلیت اجراء ندارد ، مدیریت شهری جزء پویاترین مدیریت هاست، از مدیریت لحظه ای گرفته تا مدیریت استراتژیک را باید در شهر اعمال نمود ماهم بايد به مشكلات آني و روز مره شهربرسيم و هم يك نقشه استراتژيك براي  مشكلات  كلان شهرداشته باشيم. ما هم باید به احداث کنار گذرهايی که ترافیک را تسهیل می کند بپردازیم ،وهم  بايد  به مرمت خيابان ها و كوچه پس كوچه هاي شهر توجه داشته باشيم .هم بايد به تقاطع هاي غير همسطح و پل بپردازيم  و هم برای فضای تفریح و گذران اوقات فراغت شهروندان برنامه ریزی کنیم. بنابراین ما هم باید یک نگاه وسیعی به طرحهای کلان شهری داشته باشیم، و هم یک نگاه به طرح توسعه عمران محلات داشته باشیم. غفلت از هر یک اینها ما را به بیراهه می برد.

توسعه شهر بابل با محوریت توسعه محلات شهر ما را به عدالت نزدیک می کند. رویکرد محله محوری ، توسعه بر اساس نیاز شهروندان، اولویت های محلی را مورد هدف قرار می دهد.

رئیس کمیسیون طرح ریزی شهری شورای اسلامی بابل افزود: برای اینکه بدانیم در این مسیر چقدر توفیق پیدا کردیم، شاخصهايی وجود دارد که می تواند میزان موفقیت ما را اندازه گیری نماید. شاخصهائی نظیر: «رضایتمندی مصرف کنندگان خدمات شهری» ، «درصد شهروندانی که تحت پوشش خدمات قرار می گیرند» ، « دسترسی آحاد مردم به چرخه تصمیم سازی» و « کیفیت خدمات ارائه شده به شهروندان » از جمله شاخصهائی است که مدیریت شهری می تواند خود را در معرض قضاوت مردم قرار دهد. من بعنوان خدمتگزار کوچک این مردم تمام تلاش خود را برای توزیع عادلانه خدمات شهری مصروف خواهم کرد. شهرداری هم باید تعامل مثبت با مردم برقرار کند، اگر رابطۀ شهرداری با مردم اصلاح شود، مردم اعتماد پیدا خواهند کرد، هر چه فاصله ما با مردم کمتر شود، به همان میزان اعتماد سازی کردیم.

مهندس واثقی عضو شورای اسلامی شهر بابل در پاسخ به این سوال که آیا خدمات امروز مدیریت شهری رضایت بخش است یا خیر گفت: اگر چه خدماتی توسط مدیریت شهری در حال انجام است، اما مسئله اینست که با وجود همۀ این تلاشها ، آیا تلاشهای ما اثر بخشی دارد یا نه؟ آیا خدمت گیرندگان از ما راضی هستند؟ اگر چه آمار علمی در خصوص رضایتمندی شهروندان بابلی در دست نداریم، اما به نظر می رسد وضعیت چندان مطلوب نباشد. مدیریت شهری باید با اصلاح ساختارها و تغییر رویکرد ها بدنبال ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان باشد، و این جز با راهبردهای کلان، بهره گیری از دانش فنی و استفاده بهینه از نیزروهای کارآمد میسر نخواهد شد.

رئیس کمیسیون طرح ریزی شهری در پاسخ به این سوال که برای برون رفت از این مشکل چه باید کرد گفت: ببینید، ما در اصلاح ساختار مدیریت شهری، بدنبال تبدیل مدیریت شهری به سازمانی «دانش محور» ، «چابک » ، «اثربخش» و «سالم» هستیم. ما در همه این موارد نواقصي در شهرداری می بینیم که باید برای رفع آنها چاره جوئی کنیم، که به برخی از آنها اشاره می کنم.

اولاً، ما باید سند چشم انداز 20 ساله داشته باشیم، تدوین «منشور شهر» بعنوان مأموریت راهبردی کلان باید مورد توجه جدی شورا و شهرداری قرار گیرد. نگاه راهبردی به مسئله، کلید حل مشکلات است. روزمره گی ، فرصتها را از بین می برد و شهر را نابود می کند. من در این زمینه نگرانیهائی دارم که امیدوارم با همکاری سایر اعضاء شورا به این مهم بیشتر بپردازیم. ثانیاً، توسعه هر شهری جز با نیروی انسانی کارآمد و ماهر و ساختار سازمانی چابک امکان پذیر نیست، متأسفانه رویکرد فعلی و ساختار کهنه شهرداری مورد پسند مردم نبوده ، بروکراسی حجیم، طولانی شدن تصمیم گیریها و عدم نظارت منطقی بر فعالیتهای شهرداری وضعیت را برای شهروندان غیرقابل تحمل نموده است. ما برای تغییر رویه های قدیمی شهرداری، هم نیازمند افکار نو هستیم و هم آدمهای نو. اگر چه در شهرداری بابل نیروهای خدوم، زحمتکش و دارای دانش و تجربه مناسب وجود دارد، اما درصد این نیروها با توجه به مأموریت تخصصی شهرداری بسیار اندک است. بعنوان مثال حدود 60% نیروهای شهرداری دارای مدرک دیپلم و زیر دیپلم هستند، در شرایطی که بسیاری از جوانان شهرمان دارای تحصیلات عالیه هستند، اما تنها حدود 25% از نیروهای شهرداری دارای مدرک لیسانس یا فوق لیسانس هستند، و از همین نیروها نیز در مشاغل مورد علاقه و تخصصی آنها استفاده نمی شود. این رویه باید اصلاح شود. باید از توان همه نیروهای مجموعه بدرستی استفاده شود، تا بتوانیم شاهد اثربخشی و تحول در درون شهرداری باشیم. البته این مسائل را هم در جمع دوستان شورايی خود و هم به شهردار محترم متذکر شدم، امیدوارم بتوانیم با تعامل و همدلی بیشتر این رویه را اصلاح کنیم.

آقای مهندس واثقی، شما سالها در سمت مدیر کل در استانهای مختلف در سطح كلان خدمت کردید و تجارب ارزشمندی در حوزه اجرایی دارید، برای اداره بهتر شهر چه باید کرد؟

ببینید، ما باید نگرش مان در ارائه خدمت تغییر کند، نگاه سنتی به امور جواب نمی دهد، ما برای اینکه کارهایمان را بهتر از گذشته انجام دهیم، همواره باید سیستم خود را مورد سوال قرار دهیم، مدیریت پویا همیشه وضع موجود را به چالش می کشد، از ایدۀ خوب کارمندان و شهروندان بخوبی باید بهره گرفت، آنها نظرات خوب و سازنده ای دارند.

ما باید اهداف ، استراتژیها و روشها را بطور شفاف و روشن بیان کنیم، ما باید کنترل درون سازمانی را بیشتر کنیم، اطلاعات و انگیزه کارمندان را افزایش دهیم و خدمات آنها را اندازه گیری و ارزيابي كنيم، ضرب المثلي است كه مي گويد «اندازه بگيريد هر آنچه قابل اندازه گيري  است و هرآنچه قابل اندازه گيري نيست  برای آن معیار اندازه گیری طراحی کن» آیا میزان و معیاری برای اندازه گیری خدمات شهری طراحی کردیم؟ آیا خدمت گیرندگان از ما راضی هستند؟ به نظر می رسد ارائه خدمت به شهروندان هم طولانی و هم بعضاً با کیفیت پائین انجام می پذیرد ، لذا لازم است بدرستی مسئله یابی کنیم، فعالیتها را مشخص کنیم و برای هر فعالیت فرآیند تعریف کنیم، ما باید سعی کنیم طول فرآیند یک فعالیت را کم کنیم، وقتیکه نقشه فعالیت را داشته باشیم می توانیم آنرا به چالش بکشیم و ضعف سیستم را پیدا کنیم. مردم را هم باید از فرآیند فعالیتها با اطلاع رسانی دقیق مطلع کنیم، تا دچار سردرگمی در پی گیری امورات خود نشوند. اینکار می تواند رضایتمندی شهروندان را موجب شود. البته جای خالی یک اطاق فکر در مجموعه ی شهرداری خالیست، درصدد هستیم با کمک شهردار محترم مکانی را برای این امر مهم اختصاص دهیم، و از همه ی فرهیختگان و نخبگان شهری دعوت کنیم تا ما را در ارائه ایده های نو یاری دهند. مردم بهترین و امین ترین مشاور برای ما هستند.

رئیس کمیسیون طرح ریزی شهری شورای اسلامی بابل در پاسخ به این سوال که چه طرح و برنامه ای برای توسعه شهر بابل دارید گفت: برای دستیابی به توسعه ، اول باید موانع توسعه را برطرف کرد، بابل با توجه به ظرفیتها و قابلیتهای فراوان، و وجود خیرین و سرمایه گذاران دلسوز و علاقه مند به سرزمین مادری، این امکان را به ما می دهد تا آهنگ توسعه شهر را تندتر از گذشته کنیم، در این خصوص هم باید مشوقهای لازم را بیشتر کنیم ، هم ضوابط دست و پاگیر را تسهیل کنیم، و هم باید امکان لازم را براي دسترسی مردم به اطلاعات شهربه منظور ایجاد زمینه ای برای سرمایه گذاران را فراهم آوریم. ما حدود 50 طرح را برای توسعه شهر در حال بررسی داریم که در 3 برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت اجراء خواهند شد.

بعنوان مثال ، یکی از آن طرحهای پنجاه گانه «طرح آزادسازی املاک واقع در طرح تفصیلی» است، الان شما در سطح شهر با ساختمانهای قدیمی مواجه هستید که در مسیر طرح می باشد، این ساختمانها بعضاً در محلهائی واقع شده اند که علاوه بر اینکه چهره شهر را نازیبا کرده، گره های ترافیکی شدیدی را ایجاد نموده است، بویژه در بافت قدیم این مسئله بسیار مشهود است، برای حل این معضل ، ستادی تحت عنوان «ستاد اجرائی طرح تفصیلی» با حضور کارشناسان مرتبط با موضوع، در شورا و شهرداری تشکیل شده ، اين ستاد مأموریت دارد این نوع اماکن را شناسائی ، مستند سازی، تهیه گزارشهای حقوقی و نهایتاً تشکیل جلسه توافق با مالک یا مالکین با بهره گیری از قوانین مربوطه و ایجاد مشوقهای لازم برای مالکین نسبت به آزادسازی آن اقدام خواهد نمود، در گذشته مردم برای کسب پروانه برای اینگونه پلاکها مراجعه می کردند و چنانچه زمینهای مورد نظر باقیمانده ای نداشت یا قابل قبول نبود، انگیزه ای برای مراجعه نداشتند. اما در این رویکرد ، شهرداری خود به سراغ مالکین خواهد رفت و با توافق آنان آزادسازی انجام می پذیرد. توقع ما اینست مردم عزیز شهر بویژه شورایاران محترم بعنوان معتمدین محلات مختلف در این خصوص پیش قدم و در این کار خداپسندانه ما را همراهی نمایند.

مهندس واثقی در ادامه افزود: طرح بعدی ما ایجاد مکانی بعنوان قطب فرهنگی ، تفریحی شهرستان بابل می باشد، که مکانیابی آن انجام شده ، در طراحی آن فضاهای تفریحی، رفاهی، ورزشی، باغ موزه دفاع مقدس ، باغ پرندگان ، پیستهای دوچرخه سواری و … تعبیه خواهد شد.

همچنین طرح جامع میدان دو قلوی 17 شهریور که یکی از میادین کم نظیر کشور است، بعنوان مرکز تجاری شهر با طراحی پیاده راه و تعبیه پارکینگهای طبقاتی در اطراف ، در حال مطالعه می باشد.

طرح احیاء و بازسازی آب بندان حیدرکلا در جوار کمربندی شرقی دوم بعنوان یکی دیگر از مراکز تفریحی شهر در حال مطالعه است، طرح ایجاد بازارچه های محله ای در 22 محله بزرگ شهر و ساماندهی دستفروشان به این مراکز، طرح ایجاد بازارچه های خود اشتغالی در پارکهای شهر، طرح انتقال مشاغل آلاینده به حاشیه شهر، و دهها طرح دیگر، که البته این طرحها بعضاً کوتاه مدت و با کمترین هزینه اجرائی خواهد شد ، و برخی میان مدت و دراز مدت است، عضو شورای اسلامی شهر بابل در خصوص طرحهای موجود گفت: پروژه کمربندی جنوبی بابل که یک طرح ملی است، مورد پی گیری جدی شورا و نمایندگان محترم شهرستان و مسئولین شهری است، اخیراً در بازدید معاونین محترم وزیر راه و شهرسازی از این محور، مقرر گردید با تخصیص اعتبار مناسب ، حداقل یک لاین از این محور آماده سازی شود.

پروژه بعدی ، کمربندی شرقی دوم است که ازادسازی کامل مسیر در سالجاری انجام شد، و عملیات زیرسازی و اجرای آبروها، جدول گذاری و اجرای رفیوژ حدود 70% انجام شد، که انشاا… در تابستان سال 93 بهره برداری خواهد شد.

مهندس واثقی در پاسخ به این سوال که آیا در آمد شهری پاسخگوی این طرحها هست یا نه گفت: البته هیچگاه اعتبارات و بودجه کفایت طرحهای شهرداری را ندارند، همیشه اینطور بوده است. همیشه مدیریت شهری ناگزیر است. منابع محدود را به نیازهای نامحدود تخصیص دهد. چه ملاکی را برای تخصیص منابع باید انتخاب کنیم، اگر انسانها و روابط انسانی را بعنوان عناصر بنیادین شهر بپذیریم، کیفیت زندگی آنان بهترین ملاک تخصیص منابع خواهد بود. اگر امروز از شهروندان بپرسیم کدام گزینه را در اولویت تخصیص منابع انتخاب می کنید، به ما خواهند گفت« پر کردن چاله های شهر، روکش آسفالت معابر و هدایت درست آبهای سطحی بویژه در ایام بارندگی» از اولویت اول مدیریت شهری باید باشد.

بنابراین مدیریت شهری، هم باید روش پایدار برای منابع درآمدی خود پیدا کند و ساختار درآمدی خود را متنوع طراحی کند، و هم در تخصیص منابع باید مراعات نیازهای اساسی شهروندان و با ملاک ارتقاء کیفیت زندگی آنان هزینه نماید. از سوئی افراد و گروههائی که کیفیت زندگی را در شهر کاهش می دهند، باید هزینه اقدامات خود را بپردازند. این عوامل می تواند انواع مشاغل آلاینده باشد یا عواملی که رفت و آمد آسان مردم را دچار مشکل می سازد، پیشگیری و جبران خسارت ناشی از این مزاحمتها، از اولویتهای اساسی مدیریت شهری می باشد. البته در اجرای طرحهای تفریحی، ورزشی، رفاهی، اقتصادی و گردشگری از حضور سرمایه گذاران و مشارکتهای مردمی باید استفاده شود.

رئیس کمیسیون طرح ریزی شهری شورای شهر بابل در پاسخ به این سوال که برای ساماندهی ورودیهای شهر چه برنامه ای تدوین شده است، چنین گفت: به صراحت می گویم برای ساماندهی ورودیهای شهر چاره ای نداریم جز اینکه سایت ارائه خدمات خودرو را در حاشیه شهر ایجاد کنیم و تمامی واحدهای تعمیرات خود را را در این سایت تجمیع کنیم، تا هم صاحبان این مشاغل بهتر به ارائه خدمات بپردازند، و هم مردم با آسایش بیشتر و بدون دغدغه ترافیکی این خدمات را دریافت کنند، البته در این زمینه  هماهنگیهای بین بخشی با ادارت مختلف و مجامع امور صنفی باید انجام شود، در اینصورت می توان با طراحی شهری ورودیهای شهر، منظر زیبا و جذابی را ایجاد نمود. اما برای کوتاه مدت می شود با اجرای نوار سبز در طرفین خیابان و ازادسازی پیاده‌رو از خودروهای مستهلک، این وضعیت را کنترل کرد.