به گزارش بابل نوین، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمجتبی ملکی، دبیر ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش، در خصوص ضرورت تربیت دینی ـ قرآنی دانش‌آموزان در نظام جمهوری اسلامی ایران؟ گفت: از زوایای مختلف می‌توان به این جریان نگاه کرد. مهم‌ترین نکته اینست که تربیت دینی منطبق با فطرت انسان است که فطرتی الهی است و منطبق با نظام حاکم با جمهوری اسلامی ایران و خواسته مردم مسلمان و متدین کشور اسلامی ایران است.
وی اظهار کرد: خانواده‌های ما به عنوان خانواده‌های مسلمان، خواستار تربیت دینی فرزندانشان هستند و هم نظام جمهوری اسلامی ایران چون نظامی برگرفته از اسلام است باید براساس دین مبین اسلام تربیت را مدیریت کند و هم سازگار با فطرت دانش‌آموزان ما است.
ملکی عنوان کرد: ما موظفیم که تربیت دینی و به ویژه اسلامی را در جامعه مدیریت و راهبری کنیم و ثمره و خروجی آن چیزیست که امروزه در جامعه مشاهده می‌کنیم برای مثال ببینید اگر تربیت ما دینی نباشد امثال شهید حججی را نمی‌توان به جامعه تحویل دهیم که دست پرورده تربیت دینی جامعه اسلامی است.
وی اضافه کرد: ۳۶ هزار دانش‌آموز شهید ما دست‌پرورده جامعه دینی ما است که اگر امروز استقلال و امنیت و آرامش در جامعه داریم، نتیجه تربیت دینی است که انسان را هم با وظایف و مسئولیت‌ها و هم با حقوقشان آشنا می‌کند، اما اگر تربیت سکولار باشد، انسان صرفا منفعت‌‌محور به مسائل نگاه می‌کند و تکلیف و مسئولیتی احساس نخواهد کرد.
دبیر ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این سؤال که آیا در قانون اساسی نیز به تربیت دینی دانش‌آموزان اشاره شده است و یا طبق قوانین داخلی آموزش و پرورش است، بیان کرد: بله در تمامی قوانین و اسناد بالادستی ازجمله سند تحول بنیادین که تکلیف نظام تعلیم و تربیت عمومی را تعیین می‌کند و آموزش و پرورش به عنوان متولی اصلی تربیت عمومی که عهده‌دار این امر است باید تربیت براساس آموزه‌های وحیانی قرآن شکل گیرد.
وی با اشاره به اینکه راهکارها و روش‌های تربیت باید برگرفته از آن هدف عالی که قرآن کریم است باشد، ادامه داد: ما موظفیم که بستر را برای رسیدن دانش‌آموزان به مراتبی از حیات طیبه، فراهم کنیم.
ملکی در پاسخ به این سؤال که خلأیی باید در تربیت دینی و قرآنی دانش‌آموزان وجود داشته باشد تا ستادی برای چنین موضوعی راه‌اندازی شده است؟ اظهار کرد: برای تعلیم و تربیت اسلامی باید از مبانی وحیانی قرآن و سیره اهل‌بیت(ع) استفاده کنیم. تبیین و تبلیغ و ترویج مبانی وحیانی قرآن و سنت معصومین، متخصص می‌خواهد. باید افراد صاحب نظری باشند که آن را تبدیل به فرآورده‌ قابل استفاده برای اقشار مختلف جامعه کنند و متولی اصلی این امر نیز حوزه‌های علمیه هستند.
وی تصریح کرد: حوزه‌های علمیه باید قرآن، سنت و احادیث اهل‌بیت(ع) را تبدیل به فرآورده‌های قابل استفاده کنند و در اختیار آموزش و پرورش قرار دهند تا آموزش و پرورش به عنوان واسطه برای این تولیدکنندگان علم و مصرف‌کنندگان علم و مخاطبان واقعی که دانش‌آموزان هستند، اینها را به زبان قابل فهم برای دانش‌آموزان قرار دهند.
ملکی در پاسخ به این سؤال که آیا دانش‌آموز که از مدارس فارغ‌التحصیل می‌شوند، توان روخوانی قرآن را که حداقل است، دارا هستند، عنوان کرد: جاری شدن فرهنگ قرآنی در میان دانش‌آموزان با برداشت گام نخست آن که تلاوت قرآن است، محقق می‌شود و نظام تعلیم و تربیت رسمی ـ عمومی کشورمان بنای آن بر تربیت اسلامی نبوده است، بلکه رویکرد اصلی آن، دانش‌محوری بوده است یعنی توانمند کردن دانش‌آموزان برای بهره‌مندی بیش از پیش از مواهب خداوند در عالم طبیعت.
وی ادامه داد: طبعا اگر رویکرد نظامی این باشد ما نمی‌توانیم انتظار چندانی داشته باشیم و بر همین اساس سند تحول بنیادین تبیین شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت و آموزش و پرورش مکلف و موظف شد مدیریت این تحول بنیادین را با استفاده از همه داشته‌های نهادها و مراکز و دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی مدیریت کند تا شاهد تحقق تحول بنیادین و تعلیم و تربیت اسلامی در آموزش و پرورش باشیم.
دبیر ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش در خصوص اینکه آیا آموزش و پرورش به مرحله اجرای واقعی این سند بنیادین رسیده است، اظهار کرد: نگاهی در جامعه ما وجود دارد که باید اصلاح شود و غالبا افراد چه شخصیت‌های حقیقی و چه شخصیت‌های حقوقی تلقی آنها اینست که آموزش و پرورش، متولی تربیت و تعلیم است با تمام لوازم و ضرورت‌ها و نیازهایی که دارد و حال اینکه این نگاه باید به این شکل اصلاح شود که مدیریت این فرآیند برعهده آموزش و پرورش است اما اگر سایر عوامل مؤثر و متغیرهایی که می‌تواند در تعلیم و تربیت اثرگذار باشد چون صدا و سیما و … به کمک آموزش و پرورش بیایند و حضورشان در فرآیند تعلیم و تربیت عمومی کشور قوی‌تر و ملموس‌تر باشد تا بتوانیم به آن اهداف بلند، دست پیدا کنیم.
وی اظهار کرد: رسانه‌های گروهی و وسایل ارتباط جمعی امروزه یکی از عوامل مؤثر در شکل‌گیری شخصیت تربیت دانش‌آموزان دارد و همه اینها در اختیار آموزش و پرورش نیست. دانش‌آموز نهایت چهار و پنج ساعت در اختیار آموزش و پرورش است و ۲۰ و ۱۹ ساعت روز را در اختیار و دسترس سایر دستگاه‌ها و نهادها است که باید مدیریت واحد باشد که همه داشته‌ها و ظرفیت‌ها را بکار گیرید که به همه اهداف خودمان برسیم و اینست که باید سایر عوامل مؤثر، حضور جدی‌تری داشته باشند.
دبیر ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش در خصوص پیشینه راه‌اندازی این ستاد، گفت: سنگ بنای این همکاری به صورت نظامند از سال ۱۳۷۹ گذاشته شده است که نخستین موافقت دو دستگاه امضا شده است که بیشتر جنبه توصیه‌نامه‌ای داشته است و اجرایی نبوده است و این ناشی از ضرورتی بوده است که مسئولان دو دستگاه حوزه‌های علمیه و آموزش و پرورش احساس کرده‌اند.
وی ادامه داد: وزارت آموزش و پرورش و حوزه‌های علمیه، هدفی مشترک چون تربیت اسلامی دارند و این دو باید باهم همکاری کنند؛ چرا که تولیدات علمی در تربیت و تعلیم اسلامی از سوی حوزه‌های علمیه صورت می‌گیرد؛ چرا که متولی اصلی تبیین معارف قرآن و سنت معصومین اهل‌ بیت(ع) توسط حوزه‌های علمیه است و در سال ۱۳۸۹ این توافق‌ها بین دو دستگاه مبنی بر توصیه‌های مقام معظم رهبری مبنی بر ضرورت حضور جدی‌تر حوزه‌های علمیه در فرآیند تعلیم و تربیت رسمی و عمومی کشور، وارد فاز جدیدی شد.
دبیر ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش عنوان کرد: ستاد با حضور شش معاون از حوزه‌های علمیه و شش معاون از وزارت آموزش و پرورش و ریاست مشترک وزیر آموزش و پرورش و مدیر حوزه‌های علمیه وارد حوزه جدیدی شد.
وی با اشاره اینکه هر ساله شاهد رشد کمی و کیفی این تعامل بوده‌ایم، بیان کرد: با درک اهمیت و ضرورت که میان مسئولان دو دستگاه وجود داشت، شاهد رشد این تعامل بوده‌ایم.
ملکی در خصوص آموزش قرآن در آموزش و پرورش، عنوان کرد: در خصوص آموزش قرآن گام‌های مطلوبی در آموزش و پرورش برداشته شده است، هر چند در رسیدن به نقطه مطلوب فاصله داریم، اما حوزه‌های علمیه برای این بحث و سایر فعالیت‌های اسلامی هر چه که داشته‌اند در طبق اخلاص گذاشته‌اند و آموزش و پرورش نیز حضور را برای افرادی که در این زمینه می‌توانند به آنها کمک کند، فراهم کرده است.
وی ادامه داد: حوزه‌های علمیه طی موافقت‌نامه‌ای که با آموزش و پرورش دارند در اعزام روحانیون به واحدهای آموزشی جدی وارد کار شده‌اند که طرح امین یکی از برنامه‌هاییست که توسط حوزه‌های علمیه در واحدهای آموزشی اجرا می‌شود.
ملکی در خصوص طرح «امین» اظهار کرد: در سال ۱۳۹۱ کمتر از ۱۰۰ مدرسه داشتیم که روحانی مستقر در مدارس حضور داشتند، اما امروزه بالغ بر سه هزار و ۶۰۰ مدرسه در کشور از این نعمت برخوردار هستند، اما به هر حال این تعداد نیز بالغ بر ۱۰۶ هزار مدرسه در سراسر کشور عدد قابل توجهی نیست و نشان دهنده اینست که نیاز فراتر از این امر است.
وی ادامه داد: اما در مدارسی که روحانیون حضور پیدا کرده‌اند، شاهد موفقیت‌هایی بودیم به گونه‌ای که امروزه می‌توان ادعا کرد ده‌ها هزار مدرسه تقاضای ورود روحانیون را دارند و خانواده‌ها بسیاری از حضور روحانیون در مدارس استقبال کرده‌اند و مدیران مدارس نیز از سوی دیگر تقاضامند حضور روحانیون در مدارس برای کمک کردن به آنها در حوزه مسائل تربیتی هستند.
دبیر ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش تصریح کرد: اما به هرحال ظرفیت‌های حوزه محدود است و سایر نهادهای حوزوی چون سازمان تبلیغات اسلامی و دفتر تبلیغات اسلامی، اوقاف و امور خیریه و سایر نهادهای تبلیغی مردم‌نهاد حضور خوبی دارند و اینها نیز کمک کردند و امروزه کمک به آموزش و پرورش در فعالیت‌های تعلیم و تربیت اسلامی اولویت بسیاری از این دستگاه‌ها است.
گزارش ایکنا حاکی است، وی در پاسخ به این سؤال که چه میزان قوانین این ستاد لازم‌الاجرا است؟ اظهار کرد: در همان موافقت‌نامه دیده شده است که مصوبات ستاد همکاری برای طرفین لازم‌الاجرا است و به لطف خداوند و حمایت مسئولان قدم مهمی که در این زمینه از سوی آموزش و پرورش برداشته شده است، درج برنامه‌های مشترک در برنامه سالانه وزارت آموزش و پرورش بوده است که سال گذشته برای نخستین بار در تاریخ فعالیت‌های دو دستگاه این اتفاق رخ داد.
ملکی تصریح کرد: برنامه‌هایی با رویکرد همکاری با حوزه‌های علمیه در قالب برنامه سالانه وزارت آموزش و پرورش به استان‌ها ابلاغ شد و اعتباراتی نیز به این موضوع اختصاص پیدا کرد و امسال نیز برای دومین سال این امر محقق شد که سه برنامه را با ۲۴ فعالیت برای استان‌ها تعریف کردیم که این از سوی وزیر آموزش و پرورش به استان‌ها و مراکز ستادی ابلاغ شده است. همچنین در برنامه‌ای که از سوی وزیر به مجلس ارائه شده است، توسعه و تقویت همکاری با حوزه‌های علمیه یکی از برنامه‌های اصلی و مهم سید محمد بطحایی برای تصدی‌ این وزارت در نظر گرفته شده بود.
وی با اشاره به اینکه همکاری این دو مجموعه در چهار محور صورت می‌گیرد، ادامه داد: تربیتی و تبلیغی، پژوهش، آموزش و برنامه‌ریزی درسی و آموزش منابع انسانی از جمله این محورها است. یکی از محورهای اساسی با توجه به اینکه در رأس هرم تحول، تحول منابع انسانی است که اگر بتوان نگرش منابع انسانی را تغییر دهیم، رفتارها نیز تغییر می‌کند و در این محور یکی از مسائل مهم تقویت رویکرد قرآنی همکاران فرهنگی بوده و هست که دوره‌های آموزشی و توانمندسازی و مهارتی برای آنها برگزار شده است که به دلیل وجود محدودیت‌های منابع مالی و فشردگی برخی از برنامه‌ها فراگیری به اندازه‌ای نبوده است که قریب به یک میلیون همکار فرهنگی را تحت پوشش قرار دهد اما مهم اینست که در این مسیر قرار گرفته‌ایم.
دبیر ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش عنوان کرد: خانواده‌ها نسبت به تربیت فرزندان اهتمام و حساسیت بیشتری داشته باشند. خانواده‌ها باید همان اندازه که مقید به مسائل درسی هستند و به دنبال فراگیری علوم و زبان و ریاضی فرزندانشان هستند و باید به دنبال کسب معارف دینی و آموزش قرآن نیز اهتمام داشته باشند.
وی با تأکید بر اینکه ائمه جماعات مساجد در این زمینه می‌توانند تأثیرگذار باشند، عنوان کرد: آنها در تقویت علم و دانش‌ و فهم قرآنی دانش‌آموزان بسیار اثرگذار هستند و اگر این حضور جدی‌تر شود بسیاری از مشکلات این عرصه حل می‌شود.
ملکی در خصوص همکاری دیگر نهادها در این زمینه، اظهار کرد: در حال حاضر این همکاری است چنانکه سازمان تبلیغات اسلامی عهده‌دار گفتمان‌های دینی در مدارس است و سازمان اوقاف و امور خیریه و دفتر تبلیغات اسلامی یکی از اولویت‌هایش برای اعزام مبلّغ مدارس است، اما اینکه نیاز هست بخش درس قرآن و توانمندی دانش‌آموزان برای قرائت و فهم قرآن را افزایش دهیم، این مسئله‌ای است که نیاز به کار بیشتری دارد.
دبیر ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش در بخش دیگر از سخنانش با تأکید بر اینکه عمده سرمایه‌گذاری باید در دانشگاه فرهنگیان باشد، عنوان کرد: اگر بتوانیم نیرویی که به عنوان معلم در دانشگاه فرهنگیان بکار گرفته می‌شود و مشغول تحصیل می‌شود، منطبق با سند تحول بنیادین و اهداف جمهوری اسلامی توانمند کنیم آن هنگام است که در بحث تربیت نیروی انسانی آموزش و پرورش توجه می‌شود و باید بیشتر در این زمینه اهتمام بورزیم.
یادآور می‌شود، بررسی اینکه تربیت دینی و قرآنی قریب به ۱۴ میلیون دانش‌آموز چقدر می‌تواند از ضروریات نظام جمهوری اسلامی ایران باشد؟ و تعاملات حوزه‌های علمیه و آموزش و پرورش در رسیدن به این هدف تا چه میزان مؤثر است؟ و همچنین تعامل نهاد‌های فرهنگی با آموزش و پرورش، تربیت قرآنی و دینی دانش‌آموزان از جمله مواردی بود که با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمجتبی ملکی، دبیر ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه قرآن و معارف سیما بحث و تبادل نظر شد. /ص

ایکنا