امروز : جمعه, ۱۴ اردیبهشت , ۱۴۰۳
پیچ‌و‌خم‌های چاپ و نشر کتاب در بابل
به گزارش بابل نوین، کتاب کالایی فرهنگی است که یک تولیدکننده دارد به نام نویسنده، صاحبان این سرمایه‌های ارزشمند همواره دنبال گوش شنوایی برای بیان حرف‌های ناگفته‌شان هستند اما گاهی یافتن این گوش شنوا دچار مشکلاتی می‌شود.
این مسئله به ویژه برای نویسندگان جوان و یا به اصطلاح کتاب‌اولی‌ها صدق می‌کند، آنگونه که این نسل از نویسندگان بیان می‌کنند دغدغه نویسنده برای نشر و انتشار کتاب، بیشتر از اصل نوشتن کتاب است زیرا که نویسندگی پیام‌رسانی است و نویسنده به عنوان پیام‌رسانی تاثیرگذار پیام ذهن خود را باید به پیام‌گیر یا همان خواننده برساند بنابراین اقدام مهم برای رساندن این پیام چاپ و نشر آثار نویسنده است.
اما پیچ‌و‌خم‌های چاپ کتاب گاه آنقدر نفس‌گیر است که ذوق نویسندگان در ابتدای امر کور می‌شود و گاه آنقدر سهل و آسان کتاب‌هایی که فاقد محتوای غنی هستند چاپ و توزیع می‌شود که از ارزش آثار چاپی می‌کاهد.
اثر یک هنرمند با روح و روان مردم در ارتباط است پس باید چنته علمی و هنری نویسنده پُر باشد، علاوه بر این اصولا در همه جای دنیا نویسندگان به خصوص کتاب اولی‌ها هزینه و چاپ کتاب را خودشان تقبل می‌کنند و ناشران این را حق خود می‌دانند برای اثری سرمایه‌گذاری کنند که بدانند با فروش آن اثر سرمایه‌شان برمی‌گردد.
کتاب برای ناشر کادویی است که باید آن را بفروشد در نتیجه روی کتابی سرمایه‌گذاری می‌کند که از فروش آن مطمئن باشد، همین که آن ناشر حاضر می‌شود از نام خود برای نشر کتاب هزینه کند اتفاق بزرگی است اما نویسنده‌ای که توانایی مالی ندارد ولی قادر به خلق آثاری با مفهوم و محتوای قوی است در مواجه با این وضعیت باید چه کند؟
این شرایط نویسنده را مجبور می‌سازد با شیوه‌ای دیگر خود و آثارش را به مخاطبانش معرفی کند و در نهایت اتفاقی می‌افتد که امروزه بسیار شاهد آن هستیم، نویسندگان وارد فضای پر آسیب مجازی می‌شوند و با عضویت در سایت‌ها، گروه‌ها و کانال‌های به اصطلاح داستانی و ادبی در فضای مجازی آثارشان را به دست مخاطبان می‌رسانند، فضایی که امکان هرگونه کپی‌برداری و سرقت ادبی در آن وجود دارد و نویسنده با این اقدام باید احتمال این را بدهد که اثرش با نام نویسنده‌ای دیگر منتشر شود.
چرخه‌ی تمام این مشکلات موجب می‌شود بازار کتاب، چاپ و نشر آن از نفس بیافتد و کتاب به عنوان مهم‌ترین کالای فرهنگی یک جامعه جایگاه خود را در بین مردم از دست بدهد لذا در این گزارش به بررسی اجمالی مشکل نشر خواهیم پرداخت.
مشکلات و موانع عمده نشر
این مقوله از عوامل مختلفی تاثیر میپذیرد اما در اینجا به عمده‌ترین مشکلات انتشار کتاب اشاره می‌کنیم:
- حاکم نبودن سیاست مشخص و برنامه‌های سنجیده کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت در نشر کتاب
- نبود ارتباط گسترده بین‌المللی با جهان نشر
- کمبود نیروهای فنی و تخصصی در نشر کتاب
- کمبود، گرانی مواد، مصالح چاپ و نشر مانند کاغذ
- سیستم‌های ناکارآمد در نظام توزیع کتاب
- کمی سرمایه مادی، عدم مشارکت بانک‌ها ،سازمان‌ها و افراد سرمایه‌گذار در کار کتاب و نشر
شایان ذکر است در زمینه چاپ و نشر کتاب موارد مطرح شده بصورت کلی در کشور وجود دارد اما در این گزارش به مشکلات، ظرفیت‌های نویسندگان و چاپ‌خانه‌های شهرستان بابل می‌پردازیم.
حوزه چاپ و نشر نیازمند ورود خیرین است
عیسی محمدی فیروزجایی رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان بابل در خصوص وضعیت چاپ و نشر کتاب در این شهرستان اظهار کرد: خوشبختانه شهرستان بابل در حوزه چاپ و نشر در وضعیت مطلوبی قرار دارد.
وی افزود: ما بالغ بر ۸۰ چاپخانه در شهرستان داریم که کلیه نیازهای چاپی شهروندان، موسسات فرهنگی، اقتصادی و سایر فعالان را برآورده می‌کند، در حوزه نشر نیز افزون بر ۱۹ ناشر در بابل فعالیت می‌کنند و ما در سال گذشته ناشری را به عنوان نماینده شهرمان در نمایشگاه بین‌المللی کتاب داشته‌ایم که به عنوان ناشر نمونه ملی از وی تقدیر شد، این ظرفیت بسیار خوبی برای شهری مانند بابل است.
رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بابل با اشاره به هزینه بالای چاپ کتاب ادامه داد: هزینه چاپ تابعی از شرایط موجود در کشور است، حوزه چاپ هزینه‌های بسیار جزئی و ریزی دارد مانند کاغذ، فیلم، زینگ و سایر موارد که در مجموع بر هزینه نهایی اثر می‌گذارد.
وی تصریح کرد: به این جهت می‌گوییم هزینه چاپ کتاب مسئله‌ای ملی و یا بهتر بگوییم جهانی‌است و این مشکل تنها مختص شهرستان ما نیست بنابراین به جهت فائق آمدن بر این مشکل تدبیری اندیشیده شد که ما به سمت چاپ به شیوه‌های دیگری برویم.
محمدی فیروزجایی استفاده از شیوه‌های نوین چاپ را بسیار مفید دانست و گفت: نشر آثار با فرمت‌های نو مانند سی‌دی، دی‌وی‌دی و ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی مثل دایره‌المعارف اسلامی که به چند زبان مقالات علمی و تخصصی را ارائه می‌دهد ویژگی‌های مثبت فراوانی دارد از جمله امکان ویرایش و سهل نمودن دسترسی در سطح جهان.
وی فراهم کردن زیرساخت‌ها را وظیفه مسئولین برشمرد و افزود: در حوزه نشریات نیز روزنامه‌هایی داریم که در کنار نسخه کاغذی، نسخه الکترونیک آن را هم در سایت قرار می‌دهند.
این مسئول فرهنگی در خصوص مشکل عدم توزیع مناسب کتاب در شهرستان اظهار کرد: متاسفانه این مشکل کم‌و‌‌بیش وجود دارد، البته ما سعی کردیم با برگزاری نمایشگاه‌های کتاب تا حدودی این نقص را جبران کنیم به همین جهت سالانه نمایشگاه بزرگ و استانی را با امکانات بالا و تخفیفات ویژه تدارک دیدیم.
محمدی فیروزجایی در پایان از خیرین جهت حضور در حوزه چاپ دعوت کرد و افزود: این عرصه نیازمند ورود خیرین است، کتاب اثری ماندگار و تا زمانی که این اثر باقی باشد نام بانی و خیر آن اثر هم باقی خواهد ماند.
مشکل نویسندگان پس از چاپ کتاب آغاز خواهد شد
آزیتا صادقی، از نویسندگانی است که با هزینه شخصی رمان خود “مسلخ عشق” را چاپ کرد، وی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما اظهار کرد: اولین مشکلی که هر نویسنده زمان شروع و اقدام به چاپ کتاب درگیرش خواهدبود، هزینه‌های اولیه یعنی تایپ و پرینت دست‌نوشته هایش است که برای مثال برای یک کتاب چند صد صفحه‌ای با قیمت تعرفه‌های امروز سربه فلک خواهد کشید.
وی افزود: هزینه‌های دیگری مانند ویراستاری، صفحه‌آرایی و طراحی جلد نیز وجود دارد و من در زمان چاپ کتاب خود تمام این هزینه‌ها را شخصا تقبل کردم، متاسفانه در استان ما این هزینه‌ها برعهده خود نویسنده است و دقیقا این همان دلیلی است که اکثر نویسنده‌ها قبل از شکوفایی استعدادشان آن را در خود دفن می‌کنند.
این نویسنده توزیع کتاب را مهم‌ترین مشکل دانست و گفت: اگر نویسنده‌ای هم باشد که به خاطر عشق و علاقه به نوشتن و دیدن ثمره تلاش چندساله‌اش تمام این مشکلات را به جان بخرد تازه نیمی از راه را رفته است زیرا مشکل اصلی نویسندگان پس از چاپ کتاب آغاز خواهد شد.
صادقی ادامه داد: مسئولیت فروش و تکثیر کتاب درسطح شهر و استان به عهده خود مولف و نویسنده است یعنی نویسنده باید به کتابخانه‌های سرتاسر استان سر بزند، از آنها تقاضا کند که فروش کتاب را به عهده بگیرند آن هم با تخفیف‌هایی عجیب سی و چهل درصدی که با مخارج اولیه در چاپ اول نویسنده حتی مبلغی را هم باید از جیب بدهد البته اگر بتواند همه کتاب‌ها را به فروش برساند.
وی با اشاره به زمان فروش کتاب گفت: یکی از نکات اصلی این است که محدوده زمانی برای فروش کتاب در زمان کمتر از یک سال بعد از چاپ امکان پذیر نیست.
اوضاع چاپ و نشر از زبان اهالی فرهنگ
فاطمه صادق‌تبار( نویسنده و صاحب رمان هستی عشق): متاسفانه تعداد انتشارات معتبر در بابل بسیار کم است و چاپ کتاب در شهرستان و حتی استان مازندران دو برابر سایر شهرهای کشور هزینه دربر دارد، اما مشکل اصلی پخش کتاب است که تقریبا ناشران بابل هیچ مسئولیتی در این زمینه قبول نمی کنند به همین علت بنده مجبور شدم رمان هستی عشق را در شهر قم و با نصف هزینه بابل چاپ کنم.
محمد رضایی(مدیریت چاپ رضایی): وضعیت چاپ کتاب در بابل مناسب است اما نسبت به شهرهایی مانند قم و تهران هزینه بالاتری دارد، به طور مثال یک کتاب صد صفحه‌ای تقریبا دو میلیون هزینه دارد.
حمید حمزه‌نژاد (مدیریت کتابفروشی سوره مهر در بابل): به دلیل گرانی قیمت کاغذ و تعداد اندک چاپخانه مخصوص کتاب، هزینه چاپ در بابل گرانتر از تهران است.
علی کاظمی(مدیریت کتابفروشی دنیای کتاب در بابل): با هزینه بالای چاپ کتاب و عدم توانایی بسیاری از نویسندگان متاسفانه به نویسندگانی که تمکن مالی دارند اما غیر متخصص هستند مجوز داده می‌شود و این نویسندگان با آثاری فاقد محتوا موجب فاصله مخاطب با کتاب می‌شوند.
روح‌اله قلی‌‌‌‌پور(نویسنده، ویراستار و خبرنگار):عزم ملی در حوزه کتاب‌و کتابخوانی دغدغه‌ای است که سال‌ها رهبری معظم ایران اسلامی به آن اشاره و تاکید کرده است و در این زمینه مسئولان، نویسندگان، چرخه انتشار و ناشران به مهمراه عموم مردم باید در این انقلاب فرهنگی شرکت کنند و سهم خود را ادا نمایند در غیر این صورت همچنان بسیاری از مشکلات که ریشه فرهنگی دارد در جامعه خواهد ماند.
بها دادن به کتاب، موجب ماندگاری فرهنگ یک ملت است
نویسندگی از جمله کارهایی است که ارزش‌افزوده بالایی دارد چرا که نویسنده بدون نیاز به ابزار خاصی محصول خود را خلق می‌کند این در حالی‌است که متاسفانه با توجه به مشکلات بیان شده نویسندگان نمی‌توانند از این راه ارتزاق کنند و موجب دلسردی این قشر تاثیرگذار بر فرهنگ جامعه خواهد شد و ورود افرادی بدون تخصص و مطالعه جامع در این حوزه را به همراه دارد، افرادی که بدون هیچ جهان‌بینی واحدی تنها مخاطبان را سرگرم موضوعات عامه‌پسند نه تخصصی می‌کنند.
از آنجا که اصلی‌ترین دغدغه نویسندگان مشکل مالی است حمایت دستگاه‌های فرهنگی و مسئولان امر را می‌طلبد، در این راه می‌توان با برپایی نمایشگاه کتاب توسط اتحادیه ناشران علاوه بر افزایش فعالیت و رقابت در بین ناشران، نویسندگان را نیز ترغیب کرد.
اشاعه فرهنگ نیکوکاری در عرصه چاپ از راهکارهای بسیار مهم و اثرگذار خواهد بود که در صورت ترویج آن اوضاع نشر رونق خواهد یافت تا همان قدر که مردم برای حضور در کنسرت‌ها، محافل هنری و بازارچه‌های خیریه هزینه می‌کنند به حوزه کتاب هم بها دهند، بها دادن به کتاب دوام و ماندگاری فرهنگ یک ملت است.
در اهمیت کتاب، چاپ و انتشار آن همین بس که رهبر معظم انقلاب در خصوص آن فرمودند: وظیفه همه افراد فرهیخته و همه نهادهای فرهنگی کشور است که دراشاعه، گسترش و تقویت هرچه بیشتر مساله کتاب و کتابخوانی اهتمام ورزند و در یک کلام، همه درد آشنایان و دل آگاهان به منظور بسیج همگانی برای گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی بپاخیزند، تا هنگامه خجسته‌ای پیش آید که در آن، «کتاب» همه جا، برای همه کس و در همه وقت به وفور یافت شود و مطرح باشد و نیز هیچ کس در هیچ جا، هیچ بهانه ای برای کتاب نخواندن نداشته باشد.
به گزارش بابل نوین، هر سیاست و برنامه‌ای که بتواند با نظارت درست محتوای آثار، شرایط نشر، سلیقه و نیاز مخاطبان را در کنار هم تعدیل کند، مطمئنا در راه برطرف کردن مشکلات نشر در ایران و ایجاد آینده‌ای امیدبخش گام نهاده، دست یافتن به چنین ره‌یافتی نیازمند تحولی در نگرش سیاستگذاران، برنامه‌ریزان و مجریان امور فرهنگی و نشر است.
آزیتا صادقی , اخبار فرهنگی بابل نوین , بابل , توزیع , چاپ , چاپخانه , حمید حمزه‌نژاد , روح‌اله قلی‌‌‌‌پور , علی کاظمی , عیسی محمدی فیروزجایی , فاطمه صادق‌تبار , فرهنگ و ارشاد اسلامی , کتاب , گزارش اختصاصی بابل نوین , محمد رضایی , مسلخ عشق , مشکلات , موسسات فرهنگی , ناشر , ناشر نمونه ملی , نشر , نویسنده , هزینه چاپ , هستی عشق
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.