به گزارش بابل نوین،به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، دکتر داویت بریکاشویلی عضو هیأت علمی ، رییس بخش باستان شناسی و مدیر مرکز بین المللی باستان شناسی دانشگاه گرجستان این مطلب را دیروز در نشست علمی –تخصصی معرفی شهر باستانی سامشویلده که به همت پژوهشکده باستان شناسی برگزار شد مطرح کرد .

او در ابتدا به معرفی مرکز باستان شناسی دانشگاه گرجستان پرداخت و اهداف و فعالیت های آن را برشمرد .

وی در ادامه با اشاره به موقعیت حائز اهمیت شهر سامشویلده در قفقاز جنوبی گفت : این شهر یکی از شاهراه های مهم جاده ابریشم بوده است و به همین دلیل از دیر زمان قدرت های مختلف علاقمند تسلط یافتن  بر آن بوده اند .

او با بیان گوشه ای از فعالیت های باستان شناسی صورت گرفته در این شهر باستانی اظهار داشت :باستان شناسان تاکنون و در طول چند فصل کاوش موفق به کشف   لایه هخامنشی نشده اند ولی در لایه های بالاتر چند تکه سفال که باستان شناسان حدس می زنند مربوط به این دوره باشد کشف شده که در صورت اطمینان و انجام آزمایشات معرفی خواهند شد .

رییس بخش باستان شناسی دانشگاه گرجستان تصریح کرد : در بحث حضور هخامنشیان تنها با استناد به کاوش های باستان شناسی می توانیم سخن بگوییم و  این در حالی است که منابع مکتوب گرجی و غیر گرجی به حضور ساسانیان در این شهر اشاره می کنند .

رئیس طرح پژوهشی کاوش‌های باستان‌شناسی شهر باستانی سامشویلده گفت : از طرف دیگر در مراحل اولیه کاوش آثاری از دوره ساسانی در این شهر کشف شده که حضور و مکاتبات ساسانیان را در این شهر تأیید می کند .

او با اشاره به وسعت شهر باستانی سامشویلده تصریح کرد :به دلیل وسعت این شهر گروه باستان شناس توانسته تنها در بخش قلعه اصلی متمرکز شود به نحوی که داخل این دژ ۹۹ترانشه مشخص شده ولی تنها در ۴ترانشه کاوش ها صورت گرفته است که آثار پراکنده از دوره ساسانی را نشان می دهد.

به گفته وی ، هم اکنون گروه باستان شناسی در حال حفاری باقی مانده کاخ متعلق به قرن ۱۲میلادی است که روی لایه های قدیمی تر ساخته شده به نحوی که با پیشرفت کار مشخص شد که این کاخ روی دیوار مربوط به قرون ۸و۹و قدیمی تر قرار گرفته است .

او افزود :ظروف کشف شده در این مکان با توجه به ساخت و سازهای متعدد و به هم ریختگی خاک  به دوره های مختلف تعلق دارد که البته  شناسایی نوع و دوره این ظروف برای باستان شناسان کار سختی نیست .

وی گفت :در بین ظروف سفالی کشف شده که تولید داخلی و خارجی هستند ظرف زیبای لعابداری کشف شده که نظیر آن در منطقه قفقاز وجود ندارد .

عضو هیأت علمی  دانشگاه گرجستان تصریح کرد :مطالعات نشان داد که اصالت این ظرف به مهمترین مرکز سفالگری سده ۱۱میلادی (سده پنجم هجری قمری) یعنی شهر نیشابور خراسان بر می گردد.

او خاطرنشان ساخت که البته این ظرف از نظر لعاب ،رنگ آمیزی و تزینات متعلق به مکتب نیشابور است ولی مطمئنا در نیشابور ساخته نشده و تنها تقلیدی از سفال نیشابور است .

وی در ادامه افزود :سایت دوم باستان شناسی در این شهر  کلیسای جامع با وسعت ۱۰۰متر مربع بود که با کاوش در آن دریافتیم تعدادی از تدفین ها به سنت مسیحیت و برخی به سنت اسلامی و رو به قبله دفن شده بودند .

سامشویلده از مهمترین سایت های باستانی گرجستان

 کنستانتین توپوریا رییس دانشگاه گرجستان دیگر سخنران این نشست با اشاره به مشترکات فراوان فرهنگی و تاریخی ایران و گرجستان  گفت :متأسفانه به مدت زیادی دو کشور به دلیل مسائل سیاسی از هم دور افتاده بودند و امکان فعالیت های مشترک علمی و پژوهشی بین آنها وجود نداشت .

او تصریح کرد:خوشبختانه از روز استقلال گرجستان روابط  تاریخی ایران و گرجستان  به حالت اول برگشته و ارتباط این دو کشور در زمینه های پژوهشی و علمی روز به روز شتاب و توسعه یافته است .

وی با اشاره به تفاهم نامه دانشگاه گرجستان و دانشگاه پیام نور ایران افزود :دانشگاه پیام نور در دانشگاه گرجستان شعبه خارجی اش را تأسیس کرده و دانشگاه گرجستان نیز یک شعبه در دانشگاه پیام نور ایران دارد که این امر به ارتقای سطح آموزش و پژوهش را منجر می شود .

توپوریا شهر سامشویلده را  یکی از مهمترین سایت های باستان شناسی کشور گرجستان اعلام کرد و افزود : دانشگاه گرجستان با مجوز ویژه آژانس کاوش های باستانی این کشور کاوش های باستان شناسی در این محوطه را آغاز کرده است .

او با اشاره به کشف لایه ساسانی در شهر باستانی سامشویلده تصریح کرد :منابع مکتوب اهمیت این شهر را برای کشور ایران و گرجستان مشخص می کند .

وی با بیان اینکه تنها دانشگاه گرجستان به صورت انحصاری کاوش های باستان شناسی را در شهر سامشویلده به عهده دارد تصریح کرد :این دانشگاه در شهر باستانی سامشویلده یک مرکز تحقیقاتی و کارگاه های آموزشی برای جوانان و نوجوانان ایجاد کرده است .

او در پایان ابراز امیدواری کرد : این شهر باستانی زمینه همکاری های مشترک بین ایران و گرجستان باشد.

۶۰سال کار باستان شناس در سامشویلده لازم است

 الکساندر چولوخادزه رییس بخش شرق شناسی ، عضو هیأت علمی ، استادزبان فارسی و مطالعات دانشگاه گرجستان نیز در این نشست با اشاره به اینکه روابط تاریخی و فرهنگی ایران و گرجستان هزار سال قدمت دارد تصریح کرد :شهر باستانی  سامشویلده از مهمترین سایت های باستانی گرجستان محسوب می شود که در این مکان از نوسنگی تا قرن ۱۹انسان زندگی می کرده است .

او با بیان اینکه منابع مکتوب از تاریخچه این شهر در گرجستان وجود ندارد تصریح کرد: در اندک اسناد باقی مانده  به حضور ایرانیان در زمان ساسانی در این شهر باستانی اشاره شده است .

وی افزود :تا کنون طی شش سال در این شهر باستانی کاوش  صورت گرفت و البته با توجه به عظمت و وسعت این شهر ۶۰سال نیز برای کاوش آن کم است زیرا اطراف این شهر نیز دست نخورده است .

به گفته وی ،  شهر باستانی سامشویلده نه تنها جایگاه استراتژیک داشته بلکه یک مرکز اقتصادی مهم نیز بوده است .

عضو هیأت علمی دانشگاه گرجستان تصریح کرد: از مشارکت ایرانیان در کاوش های باستانی ایران و گرجستان استقبال می کنیم زیرا این شهر بسیاری از مسائل تاریخی ایران و گرجستان را در زمان باستان در دوره ساسانی و اشکانی مشخص می کند .

او در پایان اظهار داشت :وجود دوره اشکانی و ساسانی را از منابع ساسانی رصد کرده ایم و هیچ تردید ی نداریم که در لایه های عمیق تر به دوره هخامنشی و ماد نیز خواهیم رسیم .

شهر باستانی سامشویلده که در فاصله ۷۵ کیلومتر جنوب شرقی شهر تفلیس و روی برآمدگی طبیعی فلات گرجستان شرقی بین دو رودخانه دارای دره‌های بسیار عمیق واقع‌شده و به خاطر آب‌وهوای ملایم، تنوع زیاد پوشش گیاهی و حیوانات از دوران نوسنگی موردعلاقه انسان قرار گرفته بود و غارهای فراوانی که در طول تاریخ از دوره پارینه‌سنگی مورد استقرار قرار گرفته‌اند، نشان‌دهنده تاریخ استقرار در این بخش از گرجستان است.

شهر باستانی مذکور از دوره مفرغ به یکی از مهم‌ترین مراکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گرجستان و کل قفقاز جنوبی تبدیل شد و از دوره هخامنشی تا اواخر قرون‌وسطی به‌عنوان شهر بسیار محکم و ثروتمند واقع در مسیر شمالی جاده ابریشم محسوب می‌شد.

مطالعات شهر باستانی سامشویلده برای تاریخ گرجستان، منطقه قفقاز و ایران اهمیت ویژه دارد. نام این شهر در منابع تاریخی گرجی، ارمنی، یونانی و لاتینی رومی بارها در ارتباط با تاریخ ایران ذکر می‌شود. در منابع قدیمی گرجی آمده است که در سده پنجم و ششم میلادی در سامشویلده اقامتگاه «مرزبان»، یعنی فرماندار نظامی ساسانی و پادگان بسیار قوی ایرانی بود.

دانشگاه گرجستان از سال ۲۰۱۱ میلادی کاوش‌های دائمی باستان‌شناسی سامشویلده را انجام می‌دهد که نتایج قابل‌توجهی نیز به دست آمده است.

منبع:مهر