به گزارش بابل نوین،آیین افتتاحیه «گفت‌وگوی فرهنگی ایران و لهستان» با عنوان «در جستجوی خانه دوم»، صبح امروز با حضور آنا ماریا آندرس، معاون نخست‌وزیر جمهوری لهستان و فرزند ژنرال آندرس، رهبر فقید ارتش لهستان، ابوذر ابراهیمی‌ترکمان، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، اشرف بروجردی، مشاور رییس جمهور و رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، محمود نیلی‌احمدآبادی، رییس دانشگاه تهران و جمعی از پژوهشگران دو کشور ایران و لهستان در تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، برگزار شد.

ابوذر ابراهیمی‌ترکمان، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سخنرانی خود به تشریح روند پذیرش مهاجران لهستانی در ایران پرداخت.

وی گفت: جنگ جهانی دوم در تاریخ ۸ شهریور سال ۱۳۱۸ برابر با اول سپتامبر ۱۹۳۹ میلادی آغاز شد و در تاریخ ۹ شهریور ۱۳۲۴ پایان یافت. این جنگ خانمانسوز با حمله آلمان‌ها و بعد روس‌ها به کشور لهستان و اشغال تمام این کشور ظرف مدت ۲۹ روز حادث شد و طی مدت شش سال، ۱۰۰ میلیون نفر از مردم ۳۰ کشور جهان درگیر جنگ شدند. با اشغال لهستان توسط آلمان‌ها و بعد روس‌ها، فرانسه و بریتانیا هم که با لهستان عهدنامه همکاری داشتند، وارد جنگ شدند؛ اما نتوانستند به این کشور هم‌پیمان خود کمکی برسانند.

ابراهیمی‌ترکمان ادامه داد: بعد از گذشت چند سال، سرنوشت جنگ تغییر یافت و این بار و در اول تیرماه سال ۱۳۲۰ برابر با ۲۲ ژوئن ۱۹۴۱، آلمان‌ها به شوروی حمله کردند. آنها هیچ تردیدی نداشتند که این کشور را شکست خواهند داد. ارتش آلمان حتی تا ۳۰ مایلی مسکو هم رسیده بود.

رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تصریح کرد: با نگاهی به چند سال قبل از آن درمی‌یابیم که روس‌ها در سال ۱۹۱۷ انقلاب بلشویکی خود را به پیروزی رساندند. در آن سال لنین، رهبر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۹۲۲ توسط یک زن ترور و فلج شد. بعد از آن تا سال ۱۹۲۴ بدون داشتن توانایی جسمی، قدرت را در دست داشت. بعد از او استالین، قدرت و رهبری را در دست گرفت و آن را تا سال ۱۹۵۳ در اختیار داشت. بنابراین اتفاقات جنگ جهانی دوم در زمان حکومت استالین رقم خورد.

وی افزود: در اول تیر سال ۱۳۲۰ و همزمان با حمله ارتش آلمان به شوروی، استالین چاره‌ای ندید جز اینکه ولادیسلاو آندرس (پدر آنا ماریا آندرس، معاون نخست‌وزیر فعلی لهستان که از جمله شرکت‌کنندگان و سخنرانان این همایش بود) را از زندان آزاد و از قدرت و نفوذ وی برای هدایت مردم لهستان به منظور آزادسازی این کشور از دست ارتش آلمان، استفاده کند. این جنگ تا زمستان ادامه یافت تا اینکه ارتش آلمان شکست خورد و خاک شوروی را ترک کرد. روس‌ها در این جنگ و برای استقرار وضعیت مطلوب خود ۲۷ میلیون نفر کشته دادند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگری از سخنان اظهار کرد: ایران در جنگ جهانی دوم اعلام بی‌طرفی کرده بود؛ اما این بی‌طرفی همانند ایام جنگ جهانی اول، از سوی برخی کشورهای درگیر در جنگ نقض و خاک کشور توسط انگلیس و شوروری اشغال شد. در همان ایام، ایران وضعیت بسیار عجیبی را تجربه می‌کرد.

وی ادامه داد: در ۱۶ فروردین سال ۱۳۲۱ یعنی در آوریل ۱۹۴۲ نخستین گروه از لهستانی‌های مهاجر که به دلیل وجود جنگ از کشور خود خارج شده بودند، وارد ایران شدند. درباره تعداد این مهاجران ارقام متعددی نگاشته شده است؛ اما حداکثر جمعیت اعلام شده حدود ۱۵۰ هزار نفر است. در آن سال جمعیت ایران هم در حدود ۱۴ میلیون نفر بود. پذیرایی و میزبانی از یک جمعیت مهاحر ۱۵۰ نفره برای یک کشور ۱۴ میلیون نفری، سنگین و تأکید می‌کنم که خیلی سنگین بود. اتفاقاً در سال ۱۳۲۱ در ایران و به خصوص در تهران، بلوا و شورش نان اتفاق افتاد. این شورش زمانی رخ داد که از فرط فقر غله به آردهای نانوایی‌ها خاک اره مخلوط می‌کردند. این شورش یکی از علل سقوط دولت  قوام بود.

ابراهیمی‌ترکمان همچنین گفت: حال همین مردم گرسنه پذیرای ۱۵۰ هزار مهاجر جنگ‌زده لهستانی شدند و تمام امکانات خود از جمله بیمارستان ۵۰۰ تخت خوابی که در همان زمان افتتاح شده بود  و حتی یتیم‌خانه که سال قبل از آن در تهران احداث کرده بودند را به بیماران لهستانی اختصاص دادند. اتفاقاً ایران از نظر پزشکی هم وضع مناسبی نداشت و بنا بر نوشته‌های یک محقق آمریکایی، از هر ۵ نوزاد متولدشده در ایران، تنها یک نفر به ۶ سالگی می‌رسد.

رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه راه‌آهن سراسری ایران که تازه تأسیس شده بود، بین سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۴ حدود ۸ میلیون تن کالا برای ارتش شوروی حمل کرده بود، گفت: در آن سال وضع اقتصادی ایران خیلی وخیم بود. کشور را یک شاه تازه‌کار و بیست‌‌وچند ساله اداره می‌کرد. قحطی در کشور بیداد می‌کرد و این کشور بحرا‌ن‌زده، حالا باید از ۱۵۰ هزار مهاجر لهستانی هم میزبانی می‌کرد. با این حال حتی یک گزارش مبنی بر تعرض ایرانی‌ها به مهاجران لهستانی ثبت نشده است.

وی افزود: این اتفاقات در حالی در ایران و در تاریخ جنگ جهانی دوم شکل می‌گرفت که سران قدرت‌های خارجی اهمیتی برای شاه ایران قائل نبودند. روزولت، چرچیل و استالین که برای شرکت در نشست تهران به ایران (۱۹۴۳) آمده بودند، حاضر نشدند تا شاه ایران را در نشست خود راه دهند؛ حتی تلاش‌های پشت‌پرده برای به حضور پذیرفتن شاه ایران توسط رییس جمهور آمریکا و نخست‌وزیر انگلستان نتیجه نداد و تنها استالین، رهبر شوروی برای ساعتی به محل استقرار شاه رفت.

سخنان رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این دور از گفت‌وگوهای فرهنگی اینگونه پایان یافت: در سال ۱۹۶۸ ایران و لهستان با همدیگر موافقتنامه فرهنگی امضاکردند تا بر اساس آن دفاتر فرهنگی خود را در ۲ کشور تأسیس کنند که تا کنون رخ نداده است. ما پیشنهاد می کنیم که لهستان در تهران و ایران هم در ورشو، دفتر و رایزنی فرهنگی خود را احداث کنند. بر این اساس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی آمادگی خود را برای تحقق این امر اعلام می‌کند و امیدواریم که که هر چه زودتر شاهد انجام این امر مهم باشیم.

به مناسبت هفتادوپنجمین سالگرد ورود مهاجران لهستانی به ایران، «گفت‌وگوی فرهنگی ایران و لهستان: در جستجوی خانه دوم» با حضور اندیشمندانی از دو کشور در محل دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، برگزار شد.

در این گفت‌وگوی فرهنگی برنامه‌هایی همچون موسیقی ایرانی ـ لهستانی توسط گروه «پرسپولیش»، نمایش تئاتر توسط گروه «طمطراق» و نمایش فیلم «مرثیه گمشده» و مستند «مادام» اجرا می‌شود.

این گفت‌وگوی فرهنگی با هدف بهره‌گیری هرچه بیشتر از ظرفیت‌های علمی و دانشگاهی بین دو کشور، با مشارکت مرکز مطالعات فرهنگی بین‌المللی و دبیرخانه گفت‌وگوهای فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، برگزار شد.

این همایش با حضور «آنا ماریا آندرس»، معاون نخست وزیر لهستان، «کریشتوف اولینسکی»، رییس بنیاد آدام میتسکویچ، «پاتریستا اوزجان کارولوسکا»، سرپرست سفارت لهستان حضور دارند و قرار است در پنل‌های تخصصی خسروسینایی، آنا کراسنوولسکا، رناتا روسک کوالسکا، کاوه بیات، علیرضا دولتشاهی، ایونا نویسکا، رضا آذری‌شهرضایی، حامد کاظم‌زاده، ماتئوس کواگیش، استانیسواو یاشکوسکی، رضا نیکپور، کینگا پاراسکی اویچ و علی شهیدی در نشست بعدازظهر این گفت‌وگوی فرهنگی به ارائه مقاله می‌پردازند.

منبع:تسنیم