به گزارش بابل نوین، در فرهنگ اسلامی و آموزه‌های دینی موضوع درخت و درختکاری اهمیت ویژه‌ای دارد و از نظر منبع قرآن و سیره اهل‌بیت(ع) عمل صالح و عبادت الهی محسوب می‌شود. پیامبر گرامی اسلام(ص) و اهل عترت(ع) خود نیز به امور کشاورزی، کاشت درخت و باغداری اهتمام ویژه‌ای داشتند و در این باره سفارشات متعددی به شیعیان نسبت به کاشت نهال کرده‌اند. پیامبر(ص) در روایتی فرمودند: «هرکس نهالی بکارد، خداوند به مقدار میوه از درخت در می آیند در نامه اعمال او پاداش می‌نویسد.» (کنزالعمال، ح۹۰۵۷). همچنین درباره سیره امیر مؤمنان (ع) در خصوص کاشت درختان و توسعه و ترویج کشاورزی نوشته‌اند که آن حضرت قبل از خلافتشان تعداد زیادی قنات را حفاری کرد و حدود ۶۰ هزار درخت خرما کاشت طوری که همگان از ثمرات آن استفاده کردند.

 همچنین در روایتی آمده است که فردی از امام صادق علیه‌السلام پرسید شنیده‌ام گروهی کشاورزی را دوست ندارند و می‌گویند شغل خوبی نیست؟‌ حضرت در پاسخ فرمودند «زراعت کنید و درخت بکارید؛ به خدا سوگند هیچ کاری پاکیزه‌تر از کشاورزی و زراعت نیست.» (بحارالانوار، ج۱۰۳، ص۶۸) امام صادق(ع) در روایت دیگری فرمودند: «کشاورزان گنج‌های یک جامعه هستند، آنها چیزهای پاک‌ را می‌کارند و خداوند بزرگ آن  را  از زمین خارج می‌کند. آن‌ها در قیامت بهترین مقام را دارند و از همه مردم نسبت به درگاه خداوند نزدیک‌ترند و نامشان به مبارکی برده خواهد شد.» (وسایل‌الشیعه، ج۱۳، ص۱۹۴) تمام این توصیه‌های ائمه معصومین(ع) نسبت به امر زراعت و کشاورزی دلیل واضح و روشنی بر اهمیت و ارزش آن در فرهنگ اهل‌بیت علیهمالسلام  و پیشوایان الهی است.

 اکنون در قبال توصیه‌های پیامبر(ص) و دیگر اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) به امر زراعت و درختکاری چه باید کرد؟ وظیفه ما در جهت حفظ محیط زیست و جلوگیری از تخریب جنگل‌ها و قطع بی‌رویه درختان و تغییر کاربری فضای سبز و باغات مسکونی تجاری چیست؟  وضعیت ناگوار فعلی آلودگی هوای شهرهای بزرگ پدیده ریزگردها را چگونه باید رفع کرد؟ کشورمان بهترین ظرفیت‌ها و مزایای طبیعی و آب و هوایی را در منطقه و جهان دارد و بر اساس آمار حدود ۱۴ میلیون هکتار اراضی قابل کشت دارد، اما متأسفانه از این میزان فقط حدود ۸ میلیون هکتار در حال حاضر به برداشت رسیده و نزدیک به ۶ میلیون هکتار اراضی دیگر معطل مانده است و از ظرفیت آن استفاده نمی‌شود. با وجود این نعمت بزرگ خدادادی، کشاورزان ما در وضعیت سخت و دشوار اقتصادی و معیشتی به سر می‌برند؛ بنابراین توجه به اهمیت امر کشاورزی و بهره‌گیری از امکانات وسیع موجودِ اراضی قابل کشت و پرداختن به تولیدات کشاورزی، می‌تواند رشد شکوفایی اقتصادی شود و اشتغال ایجاد کند.

 با عنایت به مطالبی که درباره تأکید اسلام فرهنگ و معارف اهل‌بیت(ع) درباره جایگاه درختکاری در حفاظت محیط زیست مطرح شد، به طور فشرده و مختصر چند نقطه قابل توجه و دقت است:
۱ـ  ضرورت دارد مسأله درختکاری و حفظ محیط زیست به صورت فرهنگ درآید و اهمیت زراعت و کشت و زرع در جهت پاکیزگی هوا و سلامت جامعه تبیین و نهادینه شود. ترویج و توسعه این سنت حسنه و اقدام انسانی و الهی را می‌توان از راه‌های ذیل محقق ساخت:

* بهره گیری از دانش‌آموزان مدارس تحصیلی و دانشجویان دانشگاه‌های کشور در طول هفته منابع طبیعی برای نهاد مالی و با هماهنگی سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان حفاظت محیط زیست و سایر دستگاه‌ها و سازمان‌های مرتبط.

*بهره‌گیری از نیروهای ارتش و پادگان‌ها و نیروهای بسیج سپاه در امر درختکاری و کاشت نهال؛ در برخی از کشورها نظیر ترکمنستان در هفته پنبه‌چینی کلیه امکانات و ظرفیت‌های ادارات و دستگاه‌های مردمی را به خدمت می‌گیرند و در جشن ملیِ برداشت، به صورت گسترده در سراسر این کشور تمام مردم و مسئولان شرکت می‌کنند. در هفته منابع طبیعی ما نیز می‌توانیم با هماهنگی وزارت جهاد کشاورزی، سازمان جنگل‌ها و دستگاه‌های همسو از نیروهای دولتی و مردمی استفاده کنیم و در مناطق مناسب مناطق شمالی کشور برای مقابله با تخریب مراتع و جنگلهای کشور نهال‌کاری کنیم.

۲ـ  جلوگیری از قطع درختان
متأسفانه یکی از پدیده‌های نامطلوب و زیانبار در سال‌های اخیر، قطع درختان و جنگل‌زدایی در اشکال مختلف است که این اقدام با آموزه‌های اسلامی و قوانین و مقررات کشورمان کاملاً مغایرت دارد. همانطوری که دین مبین اسلام و فرهنگ و معارف اهل‌بیت(ع) بر نهال‌کاری و زراعت و احیای کشاورزی تأکید می‌ورزد، در قبال تخریب محیط زیست و از بین بردن درختان و تخریب محیط زیست هم ممانعت کرده و از این کار نهی می‌کند. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «درختان میوه را قطع نکنید که خداوند بر شما عذاب فرو می‌ریزد.»

در صورتی که یکی از ساده‌ترین و آسان‌ترین راه‌های مقابله با آلودگی هوا و مبارزه با ریزگردها و تخریب جنگل‌ها، کاشت درختان و آبادی مراتع و جلوگیری از روشن کردن آتش در جنگل و قطع درختان می‌تواند باشد و این کار در حفط محیط زیست و احیای جنگ‌ها کمک کند. دین مبین اسلام، آلوده کردن آب و محیط زیست و قطع درختان و آسیب رساندن به آن‌ها حتی در هنگام جنگ نیز نهی کرده و تعرض کنندگان به محیط زیست را مورد نکوهش قرار داده است.

حجت‌الاسلام محمد سالار

/ص

تسنیم