به گزارش بابل نوین، شهر نور از شمال به دریای مازندران، از شرق به شهرستان‌های محمودآباد و آمل، از جنوب از طریق کندوان و قله دماوند به استان تهران و از غرب به شهرستان نوشهر محدود است و ۳/۵ درصد جمعیت استان را در خود جای داده است.

نور که تا چند سال قبل سولده نامیده می‌شد از شهر‌های مهم رستمدار بخشی میان رویان و مازندران است. این شهر دارای دو منطقه سردسیری و گرمسیری با بلوکات بسیار است که مهمترین آن‌ها بالاده نامیده می‌شود.

میزبانی پدر شعر فارسی از گردشگران نوروزی در خانه پدری

یوش، روستایی است با قدمت نسبتا کهن در اقلیم کوهستانی و ییلاقی که طبیعت بکر و بافت روستایی آن به خوبی حفظ شده است. وجود خانه پدریی نیما در این روستا، بیش از پیش به ارزش فرهنگی این منطقه افزوده است.

خانه نیما یوشیج که از جمله آثار دوران قاجاریه است این خانه به لحاظ اینکه یکی از شعرای مشهور کشورمان در آن می‌زیسته، از ارزش فرهنگی بالایی برخوردار است.

خانه نیما، دارای پلان معمولی تیپ قاجاریه است. سردر ورودی این بنا به تاریخ ۱۱۲۸ است، اما در شیر سرنمای قسمت شمالی آن تاریخ ۱۱۳۶ قید شده است. جبهه شمالی این خانه دارای یک ارسی پر ارزش با طرح گره‌چینی پرکار است و اتاق‌های طرفین ارسی و دارای ۶ نورگیر مشبک چوبی با طرح‌های جالب است. این بنا دارای ۳ ورودی، شاه‌نشین و اتاق‌های زیادی است. خانه نیما یوشیچ با داشتن آجرکاری و گچ‌کاری‌های زیبا از جاذبه‌های گردشگری استان مازندران به شمار می‌آید.

مصالح به کار رفته در خانه نیما

 عمده مصالح به کار رفته در این بنا خشت و گل و چوب است و روکار نما نیز گچبری می‌باشد. این خانه یک بار در سال ۱۳۷۰ مورد مرمت قرار گرفت و در سال ۱۳۷۳ توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری شد و مجددا در سال ۱۳۷۵ مرمت اساسی شد.
زادگه او که آرامگاه وی نیز گردیده است، از بنای‌های زیبای دوره قاجار به شمار می‌آید. بنیاد این عمارت با پلان مربع شکل، حیاط مرکزی و اتاق‌های متعدد پیرامون، با ویژگی‌های معماری سنتی منطقه کوهستانی در آمیخته است. عناصر تزیینی آن شامل آجرکاری، گچ بری، آیینه کاری، خراطی و ارسی‌های زیبا است که در فضا‌های شاه نشین، تالار، اتاق‌های سه دری، پنج دری و سردربنا، در اوج ظرافت به نمایش نهاده شده است.

روستای یوش با ۱۴ چشمه

روستای یوش از ییلاقات بسیار خوش آب و هوای استان مازندران است که چهارده چشمه دارد. روستای یوش دارای باغ‌های گردو، فندق، گیلاس و زردآلو است. از شواهد و قرائن موجود قدمت این روستا به دوره ساسانیان باز می‌گردد که آتشکده رو به ویرانیِ «کیا داود» در حوالیِ یوش نیز شاهدی است بر این مدعا. ناصرالدین شاه قاجار نیز برای تفریح و شکار در این روستا اقامت داشته و از این روستا به عنوان مکانی مفرح و خرم نام برده است.

بافت روستای یوش

بافت کلی روستای یوش به صورت مجتمع و توده ای، در قسمت جنوب غربی روستا متمرکز است. خانه‌ها به صورت پلکانی در پای کوه بنا گردیده اند و جهت آن‌ها رو به قبله، یعنی جنوب و شرق است. مصالح اصلی دیوار‌ها در قدیم خشت و گل و امروزه بلوک، آجر و سیمان است. در گذشته سقف‌ها تخت و با تیر‌های چوبی و کاهگل پوشانده می‌شدند، اما امروزه با استفاده از حلب و آلمینیوم پوشش سقف به صورت شیروانی ساخته می‌شود. یوش دارای تابستان‌های گرم و خنک و زمستان‌های بسیار سرد است گاهی تا ارتفاع یک متر در این ناحیه برف می‌نشیند. خانه نیما که بازسازی و مرمت شده در پیچ و خم کوچه‌ای خاکی قرار دارد.

تغییر معیار‌های هزارساله شعر فارسی

علی اسفندیاری، مردی که بعد‌ها به “نیما یوشیج” معروف شد، در بیست‌ویکم آبان‌ماه سال ۱۲۷۶ مصادف با ۱۱ نوامبر ۱۸۹۷ در روستای یوش، دیده به جهان گشود. او ۶۲ سال زندگی کرد. اگرچه سراسر عمرش در سایه مرگ مدام و سختی سپری شد؛ اما توانست معیار‌های هزارساله شعر فارسی را که تغییرناپذیر و مقدس و ابدی می‌نمود، با شعر‌ها و رای‌های محکم و مستدلش، تحول بخشد. در همان دهکده که متولد شد، خواندن و نوشتن را نزد آخوند ده یاد گرفت.

نوشته‌های نیما یوشیج

نوشته‌های نیما یوشیج را می‌توان در چند بخش مورد بررسی قرار داد: ابتدا شعر‌های نیما؛ بخش دیگر، مقاله‌های متعددی است که او در زمان همکاری با نشریه‌های آن دوران می‌نوشته و در آن‌ها به چاپ می‌رسانده است؛ بخش دیگر، نامه‌هایی است که از نیما باقی مانده است. این نامه‌ها اغلب، برای دوستان و همفکران نوشته می‌شده است و در برخی از آن‌ها به نقد وضع اجتماعی و تحلیل شعر زمان خود می‌پرداخته است؛ از جمله در نامه‌هایی که به استادش «نظام وفا» می‌نوشته است.

آثار پدر شعر فارسی

آثار خود نیما عبارتند از:: “تعریف و تبصره و یادداشت‌های دیگر”، “حرف‌های همسایه”، “حکایات و خانواده‌ی سرباز”، “شعر من”، “مانلی و خانه‌ی سریویلی”، “فریاد‌های دیگر و عنکبوت رنگ”، “قلم‌انداز”، “کندو‌های شکسته” (شامل پنج قصه‌ی کوتاه)، “نامه‌های عاشقانه” و غیره.

نیما علاوه بر شکستن برخی قوالب و قواعد، در زبان قالب‌های شعری تاثیر فراوانی داشت؛ او در قالب غزل ـ. به‌عنوان یکی از قالب‌های سنتی ـ. نیز تاثیر گذار بوده؛ به طوری که عده‌ای معتقدند غزل بعد از نیما شکل دیگری گرفت و به گونه‌ای کامل‌تر راه خویش را پیمود.

پایان زندگی نیما به علت سرمای شدید یوش

این شاعر بزرگ، درحالی‌که به علت سرمای شدید یوش، به ذات‌الریه مبتلا شده بود، برای معالجه به تهران آمد؛ معالجات تاثیری نداشت و در تاریخ ۱۳ دی‌ماه ۱۳۳۸، درگذشت. او را در تهران دفن کردند؛ تا اینکه در سال ۱۳۷۲ طبق وصیتش، پیکرش را به یوش برده و در حیاط همین خانه که محل تولدش نیز بود، به خاک سپردند، سیروس طاهباز، نویسنده و گردآورنده آثار نیما و بانو بهجت الزمان اسفندیاری، خواهر نیما نیز در حیاط خانه به خاک سپرده شده اند.

ایزدی مسئول پایگاه موزه نیما یوشیج گفت: خانه موزه نیما از نمونه بنا‌های به جا مانده از دوره قاجار است و در سال ۱۲۰۷ هجری قمری توسط جد پدری نیما، علی خان ناظم الایاله ساخته شد و این بنا در سال ۱۳۶۸ توسط سازمان میراث فرهنگی کشور از وارث نیما خریداری شد.

وی افزود: در این خانه موزه تمام وسایل نیما شامل سند ازدواج، سلاح و دوربین شکاری، سند ازدواج، حکم کارگزینی، عینک، شناسنامه همسر، دست نوشته ها، آینه و شمعدان و دیگر وسایل زندگی برای بازدید عموم در این موزه وجود دارد.

یکی از بازدید کننده‌های این موزه گفت: تمام وسایل زندگی نیما در این مکان قابل مشاهده است و دیدن سند ازدواج نیما جالب‌ترین نکته این خانه موزه است.

فرد دیگری می‌گوید: مسافت طولانی برای آمدن به این مکان سبب شد تا برای اولین بار به خانه نیما بیایم.

وی افزود: وسایل زندگی نیما نشان دهنده سبک زندگی او است و می‌توانیم درک کنیم که سبک زندگی هنرمند با مردم عادی متفاوت است.

خانه نیما یوشیج در سال ۱۳۷۵ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۸۰۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید؛ و در سال ۱۳۸۸ به عنوان موزه پدر شعر و ادب نو پارسی بازگشایی شد.

عمارت کلبادی پذیرای گردشگران نوروزی

عمارت کلبادی بعنوان موزه مردم شناسی با قدمتی بیش از ۲۰۰ سال در مرکز مازندران پذیرای گردشگران و مسافران نوروزی است.

عمارت کلبادی سبک معماری آن مهم از تکایای دوره قاجاری است و دارای دو بخش عمده اندرونی و بیرونی است، این مکان زیبا و قدیمی در مرکز شهر ساری در مجاورت خیابان انقلاب واقع شده است و در حال حاضر به عنوان موزه مردم شناسی مورد بهره برداری قرار گرفته و قدمت آن حدودا به ۲۰۰ سال قبل باز می‌گردد.

بنای اصلی آن به صورت شمالی، جنوبی در دو طبقه با نقشه مستطیل شکل ساخته شده است، هر طبقه دارای یک شاه نشین و دو رشته پلکان در دو سوی شاه نشین و اتاق‌هایی نیز در دو طرف آن به صورت قرینه است، اتاق‌های طبقه بالای پنجره‌های زیبای ارسی همچنان یادآور اسلوب و شیوه‌های هنر‌های تزئینی دوره قاجاریه است و این در صورتی است که در و پنجره طبقه اول در چند دهه اخیر تعویض گردیده و ظاهری متفاوت با طبقه فوقانی دارد و در مرمت سال‌های اخیر نیز دو رشته پلکان داخلی بنا مسدود گردیده و در جهت شمالی رشته پلکانی به منظور دسترسی به طبقه دوم احداث شده است.

یکی از گردشگران نوروزی در عمارت کلبادی گفت: ترکیب رنگ‌های بکار رفته شده پنجره‌ها و در‌های این عمارت بسیار آرامش بخش و زیباست.

وی افزود: استفاده از این نوع در خانه‌های فراموش شده است و احیا دوباره این سبک معماری مطمناً مسافران زیادی به این شهر و خانه‌ها خواهد کشاند.

عمارت کلبادی با سبک معماری دوره قاجار

عمارت کلبادی که سبک معماری آن با سبک معماری بومی مسکونی و همچنین تکایای دوران قاجار مطابقت دارد، دارای دو بخش اندرونی و بیرونی است. بنای اصلی واقع در بخش اندرونی با پلان مستطیل شکل در دو طبقه و یک سردابه در زیر زمین احداث شده است هر طبقه دارای یک شاه نشین و اتاق‌هایی در دو طرف به صورت قرینه است بخش بیرونی که در سمت چپ ورودی اصلی قرار داشته شامل حیاطی است کوچک و اتاقی برای رسیدگی به امور متفرقه و راهی نیز به حیاط بزرگ اندرونی دارد.

این عمارت علاوه بر بخش مسکونی دارای اصطبل، آشپزخانه، محل مسکونی خدمه و حمام بوده است، اما با گذشت زمان آشپزخانه و بخش‌هایی از واحد مسکونی خدمه از بین رفته و هم اکنون بنا‌های نوساز اداری جایگزین آن گردیده است حمام بنا متشکل از دو بخش سربینه و گرمخانه است. در بخش گرمخانه خزینه‌های آب گرم و سرد قرار دارد.

درب‌های با آیفون‌های تصویری مدل قاجاری

 ورودی اصلی این خانه دری است که رو به کوچه آب انبار نو باز می‌شود. این در از جنس چوب و با تزیینات چوبی و ارتفاع زیاد است که سر دری از جنس آجر اطراف آن را پوشانده است. در بیشتر خانه‌های سنتی در‌های ورودی دو لنگه هستند و هر لنگه کوبه‌ای دارد. زن‌ها حلقه لنگه سمت چپی را که تن صدای زیری داشت به صدا در می‌آوردند و مرد‌ها کوبه لنگه راستی را که به شکل چکش بود و تن صدای بمی داشت. در این خانه بعد از در ورودی یک راهروی نسبتا باریکی وجود دارد تا به ورودی حیاط برسد از آنجا نیز با دو ردیف پله در چپ و راست به حیاط که در سطح پایین تری قرار دارد منتهی می‌شود.

عمارت منوچهر خان کلبادی طی مصوبه هیات دولت در سال ۱۳۷۰ در اختیار سازمان میراث فرهنگی مازندران قرار گرفت و از بهار سال ۱۳۷۵ تاکنون نیز محل اداری این سازمان است.

ویژگی‌های اجزای معماری عمارت کلبادی

ویژگی‌های اجزای معماری آن نظیر اتاق ها، حجره ها، شاه نشین، حمام، اصطبل، حیاط و هنر به کار رفته بر روی پنجره‌ها ارسی‌ها و تزیین آن‌ها با شیشه رنگی در نوع خود بی نظیر است.

عمارت منوچهر خان کلبادی حدود یکصدوسی سال پیش به دستور سردار جلیل از امرای ارتش وقت ساخته شد و نام فرزند بزرگش امیر نصرت شکوه نظام به امیریه معروف شد.

امیر نصرت در جوانی فوت شد و سردار بنا را به فرزند وی منوچهر خان بخشید. سبک معماری این ساختمان از تکایای دوره قاجاری برگرفته شده و دو بخش اندرونی و بیرونی دارد مصالح اصلی عمارت کلبادی از آجر و چوب و سفال می‌باشد و بام بنا تماما سفالپوش است.

بنای اصلی این عمارت در بخش اندرونی در دو طبقه دوم از زیباترین اتاق‌های این عمارت است جای جای آن یادآور شیوه‌های فرهنگی تزئینی دوره قاجاری است و هر طبقه دارای یک شاه نشین و اتاق‌های دو طرفه است و جای جای مصالح ساختمانی این بنا شامل چوب و آجرو بام آن بصورت شیروانی و سفال پوش است.

این اثر در تاریخ ۹ آبان ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۱۴۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است./م

منبع: باشگاه خبرنگاران