به گزارش بابل نوین، در آستانه رسیدن به نیمه سال جاری، شاهد روی پرده رفتن ۲۲ فیلم سینمایی بوده ایم که در میان آنها رکورد شکن هایی به یادماندنی در تاریخ اقتصاد این هنر در کشور هم به چشم می خورند. ضمن اینکه سیطره مقتدرانه کمدی ها در گیشه امسال هم جزو ویژگیهای آن بود که چند سالی است در سینمای ایران به امری عادی بدل شده. با این وصف، همچنان نمی توان به ضرس قاطع در پیش بینی ها از موفقیت بی قید و شرط هر نوع کمدی در سینمای ایران نوشت و برای آن تضمین ارائه کرد. همانطور که هر درام جدی را نمی توان در بدو اکران شکست خورده معرفی کرد، چرا که فروش بالای فیلم هایی مثل «فروشنده» و «ابد و یک روز» این فرضیه را رد کرده است. از سویی نباید از نقش افزایش قیمت بلیت در این باره هم غافل شد.
در ادامه مروری داریم بر دلایل فروش یا ناکامی فیلم های اکران امسال.

 «گشت ۲»، می شد حدس زد!
«گشت ۲» با وجود حذف اجباری یا داوطلبانه لفظ «ارشاد»، همچنان به لطف خاطره خوبی که از نسخه اول در ذهن تماشاگران خود بر جا گذاشته بود، با حدود ۲۱ میلیارد تومان از گیشه خداحافظی کرد. اما فروش بالای این فیلم صرفاً ناشی از خاطره قسمت اول نبود. فیلم سعید سهیلی در جشنواره فیلم فجر پارسال جزو محبوب ترین آثار از نگاه تماشاگران بود و بحث شوخیهای خط قرمزی فیلم هم مزید بر علت شد تا توجه تماشاگران عام به فیلم جلب شود. شوخیهایی که اغلب اجازه اکران یافتند. سهیلی که فیلم را برای گیشه ساخته بود، چندان برایش اهمیت نداشت منتقدان چه گلایه هایی نثار آن می کنند. در جریان اکران نیز مقطع نوروز، سوت و کور بودن برنامه های تلویزیون و بدون رقیب ماندن فیلم همه دست به دست یکدیگر دادند تا فروش به سرعت افزایش یابد. البته «گشت ۲»، فیلم «خوب، بد، جلف» را یک ماه زودتر از خود روی پرده می دید، ولی این مسئله هم باعث نشد تا بر گیشه اش تأثیری منفی را شاهد باشد. از سویی شایعه ای مبنی بر احتمال پایین آمدن زودهنگام فیلم از پرده دهان به دهان می چرخید و استدلالش هم برخی شوخیهای سیاسی فیلم در سکانسهایی متکی به دیالوگهای حمید فرخ نژاد بود. البته اگر انتشار نسخه غیر قانونی فیلم در آستانه ۱۹ میلیاردی نبود، قطعاً فیلم به رقم های بالاتری هم می رسید. نسخه ای که گویا از سوی صدا و سیما درز کرده بود و باعث شد سهیلی در اینستاگرامش بنویسد نسخه مذکور «برای تیزر به صدا و سیما فرستاده شد که کاش فرستاده نمی شد!» همین مسئله باعث همزمانی توزیع سریع فیلم در شبکه ویدئویی و آخرین روزهای اکران آن شد. شاید اگر اکران یک کمدی اسم و رسم دار با «گشت ۲» مقارن می شد، فروش فیلم به علت سرریز تماشاگران کاهش می یافت.

 «نهنگ عنبر ۲، سلکشنِ رویا»، وابسته به نسخه اول
فیلم سامان مقدم در اکران دوم نوروز روی پرده رفت و با رکورد شکنی اش در پردیس کوروش که تنها در یک روز، ۶۵ میلیون تومان فروخت، استارت امیدوارانه ای زد. حضور رضا عطاران در محوریت فیلم با توجه به گُلی که در نسخه اول کاشته بود، در نگرش و اقبال مخاطبان به فیلم موثر بود. هر چند این بار منتقدان فیلم را چندان نپسندیدند و به فیلمنامه سست و بی قصه آن ایراد گرفتند. تماشاگران این بار هم بدون اعتنا به نقدهای منفی وارد شده به فیلم، از آن استقبال کردند. فیلم همچنان با از دست دادن اغلب سینماهایش به اکران خود ادامه می دهد و تاکنون نزدیک به ۱۹ میلیارد تومان فروخته است. بخش اندکی از فروش فیلم و جلب توجه مردم به آن هم حضور عوامل و به ویژه عطاران در اکران های مردمی بود. حتی همزمانی اکران فیلم با تب و تاب انتخابات ریاست جمهوری موجب ریزش تماشاگران آن نشد. فیلم بخش عمده ای از سود خود را در گیشه، از اکران افطار تا سحر در ماه رمضان نیز به دست آورد. ضمن اینکه تلویزیون هم با پخش سریال های ضعیف در ماه رمضان، خیلی ها را به سمت سینما سوق داد که «نهنگ عنبر ۲» از این قضیه منتفع شد.
 «خوب، بد، جلف» مدیون تلویزیون
سومین فیلم جدول فروش امسال تا اینجای کار، «خوب، بد، جلف» بوده است. فیلمی که با پشتوانه سریال «پژمان» و کاراکترهایش راه به سینما یافت. البته این نقطه قوت اول فیلم بود که با کمک از توفیق یک سریال در جهت فروش بهتر، جواب گرفت. در وهله اول پیمان قاسم خانی به عنوان برندی محبوب و شناخته شده که بی شک بهترین فیلمنامه نویس کمدی با فاصله زیادی از رقبا محسوب می شود، برای خیلی از تماشاگران اهمیت داشت. بویژه آنکه این بار پشت دوربین هم رفته بود. فیلم الحق هم مدیون شوخیها و موقعیت هایی بود که قاسم خانی نوشت، چرا که در کارگردانی او بیشتر تلاش کرد گاف ندهد و روی خط استاندارد حرکت کند. انتشار ویدئوهای کوتاه از فیلم در فضای مجازی هر چند ابتدا دافع به نظر می رسید، با تغییر محتوا در راستای فروش فیلم کمک کرد.
 «اکسیدان»، تا بر نداشته اند، ببینید!
«اکسیدان» در بهترین حالت، فیلمی معمولی است که می توانست در نهایت با همین مقداری که تاکنون فروخته، یعنی رقمی نزدیک به پنج میلیارد از گیشه کنار بکشد. با این حال، سازندگان با وجود تحمل جنگ اعصابی که مخالف خوانان فیلم برایشان راه انداختند و در شیپور جلوگیری از ادامه اکران آن دمیدند، شاهد افزایش شمار تماشاگران متأثر از این تبلیغات منفی بودند. تماشاگرانی که نگران از توقیف یا ممیزی قریب الوقوع «اکسیدان» به سرعت خود را به سینماها رساندند تا فیلم در کمتر از یک ماه و نیم به فروش چهار میلیارد و ششصد میلیونی برسد. گرچه منوچهر محمدی تهیه کننده با نفوذ فیلم که «مارمولک» (کمال تبریزی) را هم به عنوان فیلم جنجالی مشابهی در کارنامه دارد، با دفاع تمام قد از محصولش تا امروز به بقای «اکسیدان» روی پرده کمک کرده است. البته اینها دلیل نمی شود تا شوخیهای جسورانه فیلم به ویژه در ورود به حوزه ادیان را نادیده بگیریم. شوخیهایی که امکان ارائه آن از سوی هر فیلمسازی نیست و در سینمای ایران نیز همواره جزو تابوها بوده اند.
همین امتیاز در کنار بهره گیری از جواد عزتی و امیر جعفری به عنوان دو کمدین محبوب موجب شده تا «اکسیدان» اندکی بیش از آنکه استحاقش را دارد، در گیشه بلیت بفروشد. ولی قطعاً یدک کشیدن لفظ «توقیف» بیشترین تأثیر را در گیشه این فیلم گذاشته است.

 ماجرای نیمروز، تحت الشعاع افتخار آفرینی در فجر
فیلم محمد حسین مهدویان فارغ از برخی یک جانبه نگری های مضمونی اش، چنان در ساختار چشمگیر و بی نظیر از آب در آمد که خیلی ها در جریان نمایش آن در جشنواره فیلم فجر پارسال شیفته اش شدند و همین تبلیغات دهان به دهان و دریافت جایزه و کاندیداتوری در این رویداد، پشتوانه مناسبی برای اکران هر چه سریعتر آن شد. فیلم البته در زمان خوبی اکران نشد و نوروز، زمان مناسبی برای نمایش فیلمی عصبی و پر تنش برای تماشاگرانی نبود که این روزها صرفاً برای خندیدن به سینما می آیند. با این حال فروش چهار میلیارد و سیصد میلیونی هم برای فیلمی که از بودجه دولتی سهم برده بود، اندک محسوب نمی شود. فیلم در تبلیغات هم مسیر کارشناسی شده ای را پی نگرفته بود. سازندگان با اتکا به تصاویر قدیمی و جا زدن فیلمشان به عنوان اثری عاشقانه و نه انقلابی و مرتبط با تاریخ معاصر، می خواستند دایره تماشاگران آنرا وسعت دهند که تاکتیک منطقی و درستی نبود. همین شد که شاید علاقه مندان واقعی به چنین فیلم هایی هم متوجه اکران آن نشدند تا فروش فیلم از رسیدن به یک رکورد جالب توجه، باز بماند.

 «رگ خواب»، چشم به فروش بالا
فیلم حمید نعمت ا… آنقدر که در جریان اکران های جشنواره ای اش سر و صدا کرد و توجه برانگیخت، متاسفانه در اکران جنجالی عمل نکرده است. فیلم تا امروز که بیش از یک ماه از اکرانش می گذرد، تازه از مرز سه میلیارد عبور کرده است و بعید به نظر می رسد بتواند دست کم به مرز شش میلیارد برسد. گرچه شایستگی آنرا دارد تا بیش از این ارقام بفروشد. لیلا حاتمی، ستاره بی چون و چرای فیلم که یکی از بهترین بازیهایش را در «رگ خواب» ارائه داده و برایش سیمرغ هم گرفته، عنصر جذابی برای تبلیغات فیلم است که البته به جهت دوری اش از فضاهای رسانه ای و مجازی، تنها به حضور در یکی ـ دو اکران مردمی اکتفا کرده و این مقدار برای فیلمی در حد و اندازه «رگ خواب» کافی نیست. به نظر هم می رسد تبلیغات فیلم در هیاهوی کمدی ها کفایت نمی کند و شاید بهتر می بود بیش از اینها در جهت شناساندن فیلم به مخاطبان واقعی اش فعالیت تبلیغی و رسانه ای صورت می گرفت. ضمن اینکه برخی، تلخی شدید مضمون فیلم را که در مقابله با سلیقه کمدی پسند این روزهای سینماروها قرار گرفته، از عوامل فروش کمتر از حد پیش بینی های آن می دانند./ص

بانی فیلم